Συνέντευξη με τον Jean Pierre Castel (αντιπρόεδρο του “Κύκλου του Ερνέστου Ρενάν”)
Τον Ιούνιο του 2015, με αφορμή την αγγλική μετάφραση του έργου του Γάλλου Μυθικιστή, Georges Ory (1897-1983), αναφερθήκαμε συνοπτικά στην ιστορία της Γαλλικής Μυθικιστικής Σχολής, από τα τέλη περίπου του 18ου αιώνα, αναφορικά με την αμφισβήτηση του ιστορικού Ιησού. Είχαμε, τότε, αναφερθεί στον περίφημο “Κύκλο του Ερνέστου Ρενάν”, ένας οργανισμός που ιδρύθηκε το 1949 με σκοπό “τη μελέτη για την ιστορία των θρησκειών, την κριτική στη Βίβλο και την ελεύθερη έρευνα (libres recherches) σε ότι αφορά τις ρίζες του χριστιανισμού”. Ο “Κύκλος” αποτέλεσε την αιχμή της Μυθικιστικής έρευνας στη χώρα, ενώ μέλη του έχουν διατελέσει εξέχουσες προσωπικότητες της Γαλλικής πνευματικής ζωής, αφήνοντας το ιδιαίτερο στίγμα τους μέσα από εκατοντάδες εκδηλώσεις, ομιλίες αλλά και τα περιεχόμενα των τευχών του εξειδεικευμένου περιοδικού εντύπου “Cahiers”. Στην προσπάθειά μας να συνδέσουμε το χθες με το σήμερα, οι “Έλληνες Μυθικιστές” και το μέλος μας Μηνάς Παπαγεωργίου, ήρθαμε σε επαφή με τον “Κύκλο του Ερνέστου Ρενάν” και συζητήσαμε με τον αντιπρόεδρό του, Jean Pierre Castel. —————————————————————————————————————– Κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, ο “Κύκλος του Ερνέστου Ρενάν” διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο αναφορικά με την παραγωγή σκέψης για τον Μυθικισμό του Ιησού στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Τι έχει αλλάξει από τότε; Έχετε δίκιο, στις αρχές της δεκαετίας του ’50, ο Κύκλος του Ερνέστου Ρενάν είχε μία ιδιαίτερη ενασχόληση για το Μυθικιστικό ζήτημα της ιστορικότητας του Ιησού. Εδώ και αρκετό καιρό ο “Κύκλος” εξακολουθεί να εξελίσσει αυτού του είδους τις αναζητήσεις και στρέφει το ενδιαφέρον του στις συνέπειες του δογματισμού και της πίστης στην ιστορικότητα της Βίβλου γενικότερα, προβληματισμοί που απασχολούν και εσάς, εάν καταλαβαίνω σωστά, κρίνοντας από την ενασχόλησή σας με το ιδιαίτερο και πολύ εύστοχο ζήτημα της ιστορικότητας του Ιησού. Ποια είναι η δική σας άποψη για το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού, έχοντας κατά νου τα δεδομένα από τις έρευνες των προηγούμενων δεκαετιών και αιώνων; Πιστεύω ότι είναι κοινά αποδεκτό μεταξύ των ιστορικών ότι δεν έχουμε ουδεμία απτή απόδειξη της ύπαρξης του Ιησού, στο πλαίσιο μίας απόδειξης συγκρίσιμης με εκείνες που έχουμε για πολλές μορφές της εποχής του (Ηρώδης, Φίλος, Γαμαλιήλ, Πιλάτος κλπ.). Εκτιμώ ότι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι απίθανο η έννοια του του χριστιανισμού να βασίζεται εξ’ ολοκλήρου σε έναν μύθο, αλλά από την άλλη το όνομα του Ιησού ήταν ευρέως διαδεδομένο εκείνη την εποχή. Θεωρείται, επίσης, ότι οι Ευαγγελιστές διηγούνται πιστά τη ζωή ενός τέτοιου άνδρα, παρ’ όλα αυτά τίποτα δεν εγγυάται την ύπαρξή του στο ιστορικό γίγνεσθαι. Οι αντιθέσεις μεταξύ των τεσσάρων Ευαγγελίων με τα αποτελέσματα των ερευνών που διεξήχθησαν επί δύο περίπου αιώνες, γύρω από το θέμα του «ιστορικού Ιησού», συνηγορούν στην ευθραυστότητα της υπόθεσης που στηρίζει την ιστορικότητα. Θεωρείτε ότι οι πληροφορίες που εμπεριέχονται στα Βιβλικά κείμενα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως δεδομένα με ιστορική βάση;...
Paper Νορβηγού Δρ. Φιλοσοφίας: Γιατί ο Ιησούς πιθανότατα δεν υπήρξε; Τα δύο μέτρα και δύο σταθμά του Ehrman
Έχουμε τονίσει πολλές φορές τα έξι χρόνια λειτουργίας του mythikismos.gr πώς οι μυθικιστικές θέσεις για την ιστορικότητα του Ιησού κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας. Η πορεία που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια το συγκεκριμένο ρεύμα, ομοιάζει με την αντίστοιχη εξέλιξη που είχε τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 η θεωρία του Βιβλικού Μινιμαλισμού (που θεωρεί την ιστορικότητα των γεγονότων και των προσώπων της Π. Διαθήκης εξαιρετικά αναξιόπιστη), η οποία σήμερα αποτελεί μία mainstream θέση στο ακαδημαϊκό γίγνεσθαι. Στα καθ’ ημάς τώρα, είναι γεγονός ότι την τρέχουσα δεκαετία οι Μυθικιστικές θέσεις κερδίζουν ολοένα και μεγαλύτερη αναγνωρισημότητα στο ελληνικό διαδίκτυο (βλ. και ένα σχετικό άρθρο εδώ) προκαλώντας τόσο το ενδιαφέρον, όσο και τον σκεπτικισμό. Και στεκόμενοι στο δεύτερο, ο σκεπτικισμός αυτός δεν προέρχεται μόνον από ανθρώπους που θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει πιστούς. Η εξέλιξη αυτή είναι φυσικά απόλυτα φυσιολογική (από τη στιγμή που γίνεται καλοπροαίρετα και δίχως περίεργες ή αφανείς σκοπιμότητες) όσο και χρήσιμη, από τη στιγμή που μέσα από την ανταλλαγή επιχειρημάτων, στοιχείων και δεδομένων, προάγεται ο διάλογος και βγαίνουν περισσότερο χρήσιμα συμπεράσματα. Ένας από τους ακαδημαϊκούς που υπερπροβάλλει η αντιμυθικιστική (ας την χαρακτηρίσουμε έτσι) πλευρά, είναι οι αντιμυθικιστικές θέσεις του άθεου και πολυγραφότατου καθηγητή της Καινής Διαθήκης, Bart Ehrman, o οποίος παρά τα κείμενά του ενάντια στην αξιοπιστία των ευαγγελίων, τη νοθεία που υπέστησαν μέσα στο χρόνο και τη σκοτεινή ιστορία της πρωτοχριστιανικής περιόδου, αποτελεί ένθερμο υποστηρικτή του ιστορικού Ιησού, κάνοντας μάλιστα συχνά επιθέσεις στις μυθικιστικές θέσεις. Αντίστοιχα το Μυθικιστικό block έχει αρκετές φορές αντιταχθεί στις αιτιάσεις του Ehrman (βλ. ενδεικτικά το συλλογικό έργο Bart Ehrman and the quest of the historical Jesus of Nazareth ή τα σχετικά αφιερώματα του Vridar), τονίζοντας τις φαινομενικά αναίτια εμμονές του για το συγκεκριμένο ζήτημα, μέσω των οποίων χαμηλώνει ο πήχης της ακαδημαϊκής του αξιοπιστίας (σε αυτό το σημείο ο αναγνώστης καλείται να παρακολουθήσει κάποια στιγμή και αυτό το βίντεο). Στην προσπάθειά μας να προσφέρουμε όσο τον δυνατόν καλύτερη ενημέρωση και πληροφορίες στους αναγνώστες μας, εντοπίσαμε και μεταφράσαμε (μέσω του μέλους μας Τάσου Καρανίκα) ένα αξιοπρόσεκτο 14σέλιδο paper του Νορβηγού Δρ. Φιλοσοφίας, Narve Strand, με τίτλο ” Γιατί ο Ιησούς πιθανότατα δεν υπήρξε; Τα δύο μέτρα και δύο σταθμά του Ehrman“. Διαβάζοντάς το ο αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί για ποιον λόγο το debate για την ιστορικότητα του Ιησού παραμένει ανοικτό, ποιος είναι ο λόγος που η με πάση θυσία εμμονή σε έναν ιστορικό Ιησού είναι ξεκάθαρα αντιεπιστημονική, καθώς επίσης και να εντοπίσει τα “κενά” της άποψης του Ehrman για το θέμα που εξετάζουμε. Έλληνες Μυθικιστές, 8/5/2019 ——————————————————————————————————————- Γιατί ο Ιησούς πιθανότατα δεν υπήρξε; Τα δύο μέτρα και δύο σταθμά του Ehrman Του Narve Strand, Δρ. Φιλοσοφίας, λέκτορα στο πανεπιστήμιο Επιστημών και Τεχνολογίας της Νορβηγίας Μετάφραση στην...
“Άγιο” φως χωρίς αγιότητα: Το τέλος της πολύχρονης πλάνης
Ιστορική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η πρόσφατη έκδοση της δημοσιογραφικής έρευνας του Δημήτρη Αλικάκου, “Λύτρωση” (εκδ. Εκκρεμές), που κυκλοφόρησε εντός του Μαρτίου στα βιβλιοπωλεία της χώρας. Κι αυτό διότι ύστερα από 11 αιώνες, το περίφημο άγιο φως των Ιεροσολύμων μοιάζει να απεκδύεται οριστικά και αμετάκλητα τη θαυματουργική του φύση. Του Μηνά Παπαγεωργίου, δημοσιογράφου-συγγραφέα Μια σειρά από συνεντεύξεις με τον ίδιο τον πατριάρχη, τον σκευοφύλακα και υψηλόβαθμους αγιοταφίτες ιερείς που περιλαμβάνονται στο βιβλίο, ήρθαν να προκαλέσουν αναταραχή στις συνειδήσεις εκατομμυρίων ανά τον κόσμο πιστών, αφού αποκαλυψαν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ότι η αφή του φωτός πραγματοποιείται κάθε χρόνο με τη βοήθεια ενός… αναπτήρα. Άλλωστε, εδώ και μερικούς μήνες, η επίσημη ιστοσελίδα του πατριαρχείου είχε φροντίσει να αφαιρέσει από τα κείμενά της κάθε αναφορά ή υπόνοια σε θαυματουργικό γεγονός που λαμβάνει χώρα εντός του “πανάγιου τάφου” (ένα μνημείο που μετά και τα περσινά πορίσματα των αρχαιολογικών ερευνών που διεξήχθησαν εντός του, αποδείχθηκε ότι αποτελεί δημιούργημα του 4ου μεταχριστιανικού αιώνα) κάθε Μ. Σάββατο. Για την έρευνα του Δημήτρη Αλικάκου απαιτήθηκαν τρία ταξίδια στα Ιεροσόλυμα, συζητήσεις με τους πρωταγωνιστές της ετήσιας τελετής του αγίου φωτός (όλες τους καταγεγραμμένες με οπτικοακουστικά μέσα) και φυσικά η απαραίτητη βιβλιογραφική έρευνα. Τεράστια εντύπωση προκαλεί στον αναγνώστη η τραγικότητα της ψυχοσύνθεσης των μελών της αγιοταφικής κοινότητας, από τα λεγόμενα των οποίων συμπεραίνει κανείς ότι λαχταρούσαν εδώ και χρόνια να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά την αλήθεια για την αφή του αγίου φωτός, ένα γεγονός που εδραιώθηκε ως (υποτιθέμενο) θαύμα διαμέσου των αιώνων στις συνειδήσεις των πιστών. Οι αγιοταφίτες αποπειρώνται, πλέον, να προσδώσουν στην όλη τελετή ένα βαθιά συμβολικό χαρακτήρα, αντίστοιχο με τον καθαγιασμό των υδάτων που λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο κατά την ημέρα των Θεοφανείων. Όλα αυτά, βέβαια, πριν την έκδοση του βιβλίου. Διότι μετά τον σάλο που ξεκίνησε να προκαλείται με την κυκλοφορία του, τα ειδικά δημοσιεύματα στον ηλεκτρονικό Τύπο και τα σχετικά τηλεοπτικά ρεπορτάζ, το πατριαρχείο Ιεροσολύμων έδειξε να αναδιπλώνει την τακτική του και να απειλεί με μηνύσεις τον συγγραφέα, αφού όπως υποστήριξε ο νομικός του εκπρόσωπος οι συνεντεύξεις με τους αγιοταφίτες πραγματοποιήθηκαν δίχως τη συναίνεσή τους! Ο Αλικάκος αναγκάστηκε να προχωρήσει στη δημοσίευση μιας σειράς φωτογραφιών και σύντομων βίντεο, μέσω των οποίων φαίνονται ξεκάθαρα, μπροστά στους ιερείς, τόσο η κάμερα όσο και το ψηφιακό μαγνητόφωνο, γεγονός που καταρρίπτει πέραν πάσης αμφιβολίας τους ισχυρισμούς του… πανικόβλητου πατριαρχείου. Εντύπωση, επίσης, προκαλεί μέχρι και τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές (αρχές Απριλίου) η εκκωφαντική σιωπή της Ελλαδικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, που κάθε χρόνο στήνει τη δική της… φιέστα στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος, υποδεχόμενη το φως με τιμές αρχηγού κράτους μαζί με στρατιωτικές μπάντες και εκπροσώπους της Πολιτείας. Η Ιερά Σύνοδος ακολουθεί επισήμως -και πέρα από τις μεμονωμένες φωνές ακραίων μελών της-...
Μία σύνοψη για την ιστορικότητα του Ιησού (Σειρά άρθρων – μέρος έβδομο)
(Η δημοσίευση αυτή είναι τμήμα της σειράς δημοσιεύσεων περί της Ιστορικότητας του Ιησού. Διαβάστε το πρώτο μέρος για τα κριτήρια ιστορικότητας πατώντας εδώ, το δεύτερο περί Ιώσηπου πατώντας εδώ, το τρίτο μέρος περί Σλαβονικού Ιώσηπου πατώντας εδώ, το τέταρτο μέρος για τους “ανταγωνιστές Μεσσίες” του Ιησού πατώντας εδώ, το πέμπτο μέρος για τις πηγές του 2ου αιώνα εδώ και το έκτο μέρος για το προφίλ του επαναστάτη Ιησού εδώ). Είδαμε ήδη σε μια σειρά δημοσιεύσεων αρκετά από τα ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται στην “εποχή του Ιησού”, για να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει κανένα πραγματικό στοιχείο που να επιβεβαιώνει την ιστορικότητά του, όπως μας την δείχνουν τα ούτως ή άλλως αντικρουόμενα Ευαγγέλια. Κι όλα αυτά παρά τα κοσμοϊστορικά συμβάντα που υποτίθεται πώς έλαβαν χώρα μπροστά σε τόσες χιλιάδες κόσμο, όχι μόνο Εβραίων αλλά και Ρωμαίων, που πέρασαν απαρατήρητα από τους ιστορικούς και τα κείμενα της εποχής. Του Φιλίστωρα, Ιστορικού Είπαμε επίσης ότι δεν γνωρίζουμε ποιοι έγραψαν τα Ευαγγέλια, ούτε πότε γράφτηκαν, αλλά έχουμε την πρώτη χριστιανική αναφορά για αυτά, στο τέλος του 2ου αι. από τις επιστολές του Ειρηναίου. Παράλληλα, τα πρώτα ολοκληρωμένα κείμενα είναι του 4ου αιώνα και στο διάστημα ανάμεσα σε αυτά τα όρια, μόνο κάποια σπαράγματά τους. Στα κείμενα που προηγήθηκαν είδαμε ότι δεν υπάρχει καμία ξεκάθαρη και επαρκής πληροφορία περί του ιστορικού Ιησού και το μόνο που ξέρουμε από αυτά είναι ότι από το 112 κ.ε. και μετά εμφανίζονται διάφοροι “χριστιανοί”, αλλά ακόμα και για την ιδεολογία τους δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες. Να σημειωθεί ότι και η ιστορικότητα των μαθητών του επίσης είναι αβέβαιη. Όσο για τον Παύλο, τα μόνα που ξέρουμε είναι από τις Πράξεις και τις Επιστολές του, δηλαδή χριστιανικά κείμενα που του αποδίδονται. Κάποια από αυτά είναι σίγουρα νόθα, ενώ υπάρχουν και άλλα χριστιανικά που τον μνημονεύουν (η πρώτη αναφορά είναι στην Α’ επιστολή του Κλήμεντος ίσως του 125 κ.ε.). Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ο Παύλος δεν υπήρξε, μας κάνει να καταλάβουμε, όμως, ότι η ιστορικότητα του Ιησού των Ευαγγελίων είναι κάτι πάρα πάνω από αβέβαιη και οι απαρχές της θρησκείας, διαφορετικές και θολές, η δε εικόνα που έχουμε για τον Ιησού είναι πλέον μυθοποιημένη με στοιχεία από τη δράση των πολλών μεσσιών της μεσσιανικής εποχής ή παραποιημένα. Να σημειωθεί επίσης η πληθώρα και άλλων Ευαγγελίων που δεν μπήκαν στον επίσημο κανόνα, είναι εντελώς διαφοροποιημένα σε σχέση τα τέσσερα γνωστά. Αυτά τα κείμενα θεωρήθηκαν επισήμως απόκρυφα, αν και συχνά η επίσημη Εκκλησία αντλεί πληροφορίες από αυτά όταν την βολεύουν. Οι χρονολογίες κλειδιά που θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας για την κατανόηση του τι έχει συμβεί είναι η καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του Ναού και 64-70 κ.ε. και η οριστική διασπορά το 135/6 κ.ε. Οι Πράξεις και οι Επιστολές αναφέρονται σε εκείνη την εποχή, τα Ευαγγέλια μια γενιά νωρίτερα. Για την αναταραχή...
Ιησούς Vs Απολλώνιος: Το αιώνιο debate για τον πραγματικό Υιό του Θεού
O αρχαίος κόσμος ήταν το σπίτι, για μια σύντομη περίοδο, ενός αξιοπρόσεκτου θεϊκού προσώπου. Πριν ακόμα γεννηθεί, ήταν προφανές πως δεν επρόκειτο για έναν συνηθισμένο άνθρωπο. Πριν την γέννησή του, μια ουράνια μορφή εμφανίστηκε στη μητέρα του και της αποκάλυψε πως το παιδί της δεν θα ήταν θνητό, αλλα θεϊκό ον. Tης Candida Moss, καθηγήτρια Θεολογίας στο πανεπιστήμιο του Birmingham Μετάφραση, Τάσος Καρανίκας ‘Οταν μεγάλωσε, έγινε περιπλανώμενος δάσκαλος: ταξίδευε από πόλη σε πόλη, από χωριό σε χωριό, κηρύττοντας το μήνυμά του. Μάζεψε ακολούθους, θεράπευσε τους άρρωστους, εξέβαλε δαιμόνια και ανέστησε νεκρούς. Οι πράξεις του, όμως, τράβηξαν αρνητική προσοχή. Οι αντίπαλοί του κατασκεύασαν κατηγορίες εναντίον του και τον εκτέλεσαν. Μετά τον θάνατό του κάποιοι μαθητές του ισχυρίστηκαν πως εμφανίστηκε σ’αυτούς. Ότι τον άγγιξαν ή ότι αναλήφθηκε στον ουρανό. Επίσης κάποιοι οπαδοί του συνέχισαν να διαδίδουν το μήνυμά του, ενώ ύστερα από κάποιο διάστημα η ζωή του καταγράφηκε σε κείμενα της εποχής. Όλα όσα προηγήθηκαν δεν αφορούν την ιστορία του Ιησού. Ο άνθρωπος για τον οποίο μιλάμε γεννήθηκε στην κεντρική Ανατολία και έγινε ακόλουθος, όχι του Ιωάννη του Βαπτιστή, αλλά της σχολής του Πυθαγόρα, ενώ έστησε μία σχολή στον Ναό του Ασκληπιού. Τώρα, το Bible Conspiracies, ένα νέο ντοκιμαντερ του Amazon, ισχυρίζεται πως η ιστορία του Ιησού βασίζεται σε εκείνη του Απολλώνιου. Είναι εύκολο να δεις το πρόβλημα: ένας από τους βασικούς ισχυρισμούς της χριστιανοσύνης είναι πως ο Ιησούς είναι μοναδικός. Η γέννησή του ήταν ένα χωρίς ιστορικό προηγούμενο γεγονός, που αποτέλεσε την αφετηρία μιας περιοδείας η οποία κατέληξε σε έναν μαρτυρικό θάνατο και μια ένδοξη ανάσταση. Ο Απολλώνιος και ο Ιησούς έζησαν σχεδόν την ίδια περίοδο και δεν υπάρχει λόγος να πιστέψουμε οτι κάποια στιγμή συναντήθηκαν. H ιδέα ότι υπήρχαν κι’άλλοι άγιοι άνθρωποι που περιφέρονταν στην αρχαία Μεσόγειο εγείρει το ερώτημα: ήταν απλά η επιτυχία των οπαδών του που κάναν ιδιαίτερο τον Ιησού; Οι παραλληλισμοί μεταξύ Ιησού και Απολλώνιου είναι ακόμα πιο σύνθετοι απ’ότι περιέγραψα μέχρι τώρα. Υπερφυσικά σημεία εμφανίστηκαν κατά την γέννησή τους. Oπως και ο Ιησούς (τουλάχιστον στο Κατα Λουκάν), έτσι και ο Απολλώνιος ήταν κάτι σαν παιδί θαύμα. Είχε συνομιλίες με θρησκευτικούς εκπροσώπους όπου επέδειξε ανωτερότητα και υψηλό επίπεδο κατανόησης επί των πνευματικών ζητημάτων. Και όπως ο Ιησούς, έτσι και ο Απολλώνιος προέταξε την διδασκαλία της αποχής από την υλική κατοχή (αν και αυτή ήταν μια γενικότερη συμβουλή όλων των αρχαίων φιλοσόφων). Υπάρχει όμως ένα σημαντικό πρόβλημα με την ιδέα ότι οι ακόλουθοι του Ιησού δανείστηκαν στοιχεία από την ζωή του Απολλώνιου. Ο Φιλόστρατος έγραψε το έργο του στον τρίτο μεταχριστιανικό αιώνα, μετά την συγγραφή των κανονικών ευαγγελίων που συναντάμε στην Καινή Διαθήκη. Αρα ακόμα και αν επηρρεάστηκαν απ’τις ιστορίες του Απολλώνιου, σίγουρα δεν τις...
Συνέντευξη με τον Dennis MacDonald: Τα Ομηρικά Έπη και τα Ευαγγέλια
Με τη δουλειά του καθηγητή της Καινής Διαθήκης και των απαρχών του χριστιανισμού στο Claremont School of Theology στην Καλιφόρνια, Dennis MacDonald έχουμε ασχοληθεί κι άλλες φορές κατά το παρελθόν (δείτε εδώ και εδώ). Γνωρίζοντας ότι αποσπάσματα από το μεταφρασμένο στα ελληνικά βιβλίο του που αφορούν τις ομοιότητες από το περιεχόμενο του ευαγγελίου του Μάρκου με σκηνές των Ομηρικών Επών, εξακολουθούν να προκαλούν αίσθηση σε χιλιάδες συμπατριώτες μας στα κοινωνικά δίκτυα, ως Έλληνες Μυθικιστές κρίναμε πώς έφτασε η στιγμή να ανοίξουμε έναν δίαυλο επικοινωνίας με τον καθηγητή, σε μία προσπάθειά μας να γνωστοποιήσουμε περαιτέρω στο ελληνικό κοινό τις θέσεις του. Η συνέντευξη δόθηκε στον Μηνά Παπαγεωργίου Η μετάφρασή της έγινε από τον Τάσο Καρανίκα Σημείωση: Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και αποτελούν αποσπάσματα από το βιβλίο του Dennis R. MacDonald, “Τα ομηρικά έπη και το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο” (εκδ. Κάκτος). Ο καθηγητής της Καινής Διαθήκης στο Claremont School of Theology της Καλιφόρνια, Dennis R. MacDonald Ποια είναι η άποψή σας για το πρόβλημα με την ιστορικότητα του Ιησού; Δηλώνω υποστηρικτής της μυθοποίησης του Ιησού. Αυτό σαν προσθήκη στις μελέτες μου γύρω από την επιρροή της ελληνικής γραμματείας στα Ευαγγέλια και σε πάνω από είκοσι χρόνια προσπάθειας ανακατασκευής και κατανόησης του χαμένου Ευαγγελίου που είναι γνωστό ως Q (σ.μ. εκ του γερμανικού Quelle = πηγή), αν και η δική μου ανακατασκευή είναι δύο φορές μεγαλύτερη σε μέγεθος. Δύο είδη επιχειρημάτων υφίστανται ουσιαστικά για μένα και τα παρουσιάζω στο τέλος του βιβλίου μου Two Shipwrecked Gospels: The Logoi of Jesus and Papias’s Exposition of Logia about the Lord. Το πρώτο είναι οι πολλαπλές καταθέσεις πληροφοριών για τον Ιησού στο χαμένο Ευαγγέλιο, τις αυθεντικές επιστολές του Παύλου και σ’αυτά που πιθανότατα εμφανίζονταν στα τρία αποσπάσματα του Ιωσήπου, αν και το ένα από αυτά εμπλουτίστηκε αργότερα από τους Χριστιανούς. Το δεύτερο επιχείρημα σχετίζεται με την θεολογικά αδιάφορη πλευρά του Ιησού που δεν παρουσιάζει κανένα μυθικό υπόβαθρο, ακόμα και αν κάποιος αποδεχτεί ότι η Q και οι παυλικές παραδόσεις εμπεριέχουν μυθικά στοιχεία. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς σας είναι αφιερωμένο στον τρόπο με τον οποίο η Καινή Διαθήκη μιμείται τα Ομηρικά έπη (αρχικά με το Ευαγγέλιο του Μάρκου). Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι σημαίνει “μίμηση” και πως ακολουθήσατε αυτά τα ερευνητικά μονοπάτια; Η πρώτη φορά που αντιλήφθηκα την χριστιανική μίμηση ήταν όταν μελετούσα τις Πράξεις του Ανδρέα, αλλά μετά την είδα εκτεταμένα στον Μάρκο. Η μίμηση διδάσκονταν ευρέως στην ελληνική λογοτεχνική εκπαίδευση και χρησιμοποιήθηκε από τους Εβραίους ήδη από τα 100 πΚΕ, όταν αλληλεπιδρούσαν με τον Ελληνισμό. Όσον αφορά τον Μάρκο και τον Λουκά-Πράξεις, επιχειρηματολόγησα πως η εκτεταμένη μίμηση των Ομηρικών Επών από τον Βιργίλιο στην Αινειάδα,...
