Ο Μυθικισμός στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ. Μία ιστορική εκπομπή
Την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2022, και ώρα 5 το απόγευμα, το Πρώτο Πρόγραμμα του Ραδιοφώνου της ΕΡΤ αναμένεται να μεταδώσει μία ιστορική εκπομπή για το εν Ελλάδι ερευνητικό πεδίο του Μυθικισμού. Για πρώτη φορά η κρατική συχνότητα θα προβάλλει τις μυθικιστικές θέσεις για τον ιστορικό Ιησού, με αφορμή την ελληνική έκδοση του βιβλίου του Αμερικανού Ιστορικού, Richard Carrier, “Ιησούς, τι πίστευαν οι πρώτοι χριστιανοί για την ιστορικότητα του Ναζωραίου“. Στο πλαίσιο αυτό, ο δημοφιλής συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός, Πέτρος Τατσόπουλος, φιλοξενεί στην εκπομπή του, “Ένα βιβλίο, μία ιστορία”, τον δημοσιογράφο και μέλος των Ελλήνων Μυθικιστών, Μηνά Παπαγεωργίου, που προλογίζει το βιβλίο του Carrier. Η εκπομπή πραγματοποιήθηκε και μεταδόθηκε από το Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ στις 4/12/2022. Μπορείτε να την ακούσετε πατώντας...
Οι πρώτοι Χριστιανοί δεν πίστευαν στον Χριστό (συνέντευξη του Richard Carrier)
Ο ιστορικός Richard Carrier θεωρείται διεθνώς ως ένας από τους δημοφιλέστερους εν ζωή εκπροσώπους του Μυθικιστικού ρεύματος για το οποίο έχουμε γράψει και στο παρελθόν. Επί της ουσίας ο Μυθικισμός είναι ένα ρεύμα ιδεών που έχει τις ρίζες του στα χρόνια του Διαφωτισμού και πρεσβεύει ότι πολλοί θεοί της αρχαιότητας, ανάμεσά τους και ο Ιησούς, δεν υπήρξαν πραγματικά πρόσωπα αλλά μυθολογικοί χαρακτήρες, που σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζουν μεταξύ τους κοινά αρχετυπικά στοιχεία. Για να καταλήξουν σε αυτά τα συμπεράσματα οι ειδικοί ανακαλύπτουν πλείστα στοιχεία από τα επιστημονικά πεδία της Ιστορίας, της Αρχαιολογίας, της συγκριτικής Θρησκειολογίας και της Φιλολογίας. Ο Carrier διερευνά τις ρίζες του Χριστιανισµού και αµφισβητεί την ιστορικότητα του Ιησού, δηµοσιεύοντας τα τελευταία χρόνια µια σειρά από βιβλία και εργασίες σε ακαδηµαϊκά έντυπα. Τα κείμενα και οι απόψεις του παρουσιάζουν ευρεία διάδοση σε Έλληνες αναγνώστες και ειδικούς μελετητές. Πλέον, το νέο του έργο, “Ιησούς, τι πίστευαν οι πρώτοι Χριστιανοί για την ιστορικότητα του Ναζωραίου”, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Δαιδάλεος και έρχεται να εκλαΐκεύσει τις μελέτες του καθηγητή, καθιστώντας τες πιο προσιτές και στο ελληνικό κοινό. Στο βιβλίο του ο Carrier αποκαλύπτει τις πεποιθήσεις των πρώτων χριστιανών για τη φύση του Ιησού, δεκαετίες πριν γραφτούν τα Ευαγγέλια. Τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η έρευνά του είναι συνταρακτικά. Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του, διαβάζουμε σχετικά: Ποιες ήταν οι πεποιθήσεις των πρώτων χριστιανών για τη φύση του Ιησού και γιατί σήμερα δεν γνωρίζουμε τίποτα για αυτές; Παρουσιάζουν οι αντιλήψεις αυτές συνάφεια σε σχέση με τα όσα γράφτηκαν στα Ευαγγέλια μερικές δεκαετίες αργότερα και μέσω ποιας διαδικασίας άλλαξαν στο πέρασμα του χρόνου; Πόσο ιστορικά ακριβείς είναι οι εξιστορήσεις για τις περιπλανήσεις του Ιησού κατά μήκος της Γαλιλαίας και ποιον ρόλο έπαιξαν στη διαμόρφωση της χριστιανικής γραμματείας οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης; Και πώς, τελικά, εγκαθιδρύθηκε κατά τους τελευταίους αιώνες της εποχής μας η θέση για έναν ιστορικό Ιησού εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας; Ο διακεκριμένος καθηγητής απαντά σε ορισμένα από τα παραπάνω ερωτήματα στο Magazine, “ανοίγοντάς” μας τις σελίδες του νέου συγγράματος, αλλά και της σκέψης του. -Ποιος είναι ο κεντρικός στόχος του τελευταίου σας βιβλίου; Μόλις συνειδητοποίησα πως υπήρχε σοβαρή πιθανότητα ο Χριστιανισμός να ξεκίνησε χωρίς την ύπαρξη ενός αληθινού Ιησού, εστίασα στο να στρέψω τη μεταδιδακτορική ερευνητική μου υποτροφία στο να εκπονήσω μια μελέτη που θα απαντούσε στην υπόθεση αυτή, δημοσιεύοντας εντέλει τη διατριβή με τίτλο On the Historicity of Jesus (Sheffield Phoenix Press) που τέθηκε υπό αξιολόγηση στο Πανεπιστήμιο του Sheffield. Αλλά με τον καιρό προέκυψε μεγαλύτερη ανάγκη για μια πιο σύντομη, κατανοητή περίληψη, μία που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει όσους είχαν αντιρρήσεις έναντι της ιδέας αυτής, οι οποίες διατυπώνονταν από καθημερινούς, μέσους ανθρώπους και όχι μόνο από τους ακαδημαϊκούς. Η θέση που υποστηρίζεται στο βιβλίο μου, “Ιησούς – Τι πραγματικά πίστευαν οι πρώτοι Χριστιανοί για...
Κυκλοφορεί στα ελληνικά ο “Ιησούς” του Richard Carrier
Δυόμιση, περίπου, χρόνια ύστερα από την ενημέρωση που σας παρείχαμε αναφορικά με την επικείμενη έκδοση βιβλίου του Δρ. Ιστορίας, Richard Carrier, στα ελληνικά, το σημαντικότατο αυτό γεγονός παίρνει σάρκα και οστά! Στις 14 Νοεμβρίου 2022, ο δημοφιλέστερος εν ζωή εκπρόσωπος του Μυθικιστικού ρεύματος θα ξεκινήσει να… μιλάει ελληνικά, μέσω της κυκλοφορίας του βιβλίου “Ιησούς, τι πίστευαν οι πρώτοι Χριστιανοί για την ιστορικότητα του Ναζωραίου“, που κυκλοφορούν οι εκδόσεις Δαιδάλεος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ίδιες εκδόσεις κυκλοφόρησαν το 2013 τη δημοσιογραφική έρευνα “Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών“, καθώς επίσης και τα πρακτικά του 1ου Πανελλαδικού Συνεδρίου για τον Μυθικισμό, “Ιησούς και Μύθος” (2016). Ο “Ιησούς” του Carrier αποτελεί την μετάφραση του τελευταίου χρονικά εκδοθέντος έργο του, “Jesus from outer space” (2020), στο οποίο εκλαϊκεύει τις θέσεις του για την ιστορικότητα του Ιησού, αποκωδικοποιώντας τα συμπεράσματα που κατέθεσε στο μνημειώδες έργο του, On the historicity of Jesus (2014). Στο βιβλίο παρατίθενται εξαντλητικά στοιχεία και επιχειρήματα για το τι πραγματικά πίστευαν οι πρώτοι χριστιανοί αναφορικά με τη φύση του Ιησού, πριν από τη συγγραφή και διάδοση των Ευαγγελίων. Ο αναγνώστης έρχεται μπροστά σε νέα δεδομένα που τον ωθούν να δει μέσα από ένα εντελώς διαφορετικό μάτι τη γέννηση και εξέλιξη του χριστιανισμού, καθώς επίσης και τον ρόλο που έπαιξαν πρόσωπα όπως ο Παύλος, οι συγγραφείς των Ευαγγελίων και φυσικά το οργανωμένο ιερατείο. Θα έρθει σε επαφή με άγνωστα πρωτοχριστιανικά κείμενα, θα κατανοήσει τον ρόλο των προφητειών της Π. Διαθήκης στη σύνθεση της ευαγγελικής βιογραφίας του Ιησού και θα βγάλει πολύτιμα συμπεράσματα αναφορικά με τα αίτια που ωθούν τους περισσότερους από τους σύγχρονους ακαδημαϊκούς των Βιβλικών Σπουδών να διατηρούν μία πολύ συγκεκριμένη στάση απέναντι στην προβληματική για την ιστορικότητα της πρωταγωνιστικής φιγούρας του χριστιανισμού. Ο πρόλογος του βιβλίου υπογράφεται από τον δημοσιογράφο και ιδρυτικό μέλος των Ελλήνων Μυθικιστών, Μηνά Παπαγεωργίου. Εξόχως σημαντικό και αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στο οπισθόφυλλο του έργου υπάρχει quote υπογεγραμμένο από την ιστοσελίδα μας, κάτω ακριβώς από αντίστοιχη κριτική του Αμερικανού καθηγητή Robert Price. Η έκδοση του Ιησού του Carrier στην ελληνική γλώσσα είναι δεδομένο πως θα αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον των μελετητών και αναγνωστών στη χώρα μας, τόσο σε σχέση με την έρευνα για τον ιστορικό Ιησού, όσο και ως προς τη διαμόρφωση της χριστιανικής γραμματείας κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Και αυτή η αναζωπύρωση δεν αποκλείεται να δώσει στο μέλλον νέους ερευνητικούς καρπούς ή να προκαλέσει αρκετά ενδιαφέρουσες μεταβολές σε πάσης φύσεως κοινωνικές αντιλήψεις. Έτσι άλλωστε συμβαίνει με κάθε νέα πληροφορία, ιδέα, δεδομένο ή θεωρία που δρα και κινείται ως ξενιστής μέσα σε μία συνεχώς μεταβαλλόμενη κοινωνία που ωριμάζει και προοδεύει. Το βιβλίο (που περιλαμβάνει συν τοις άλλοις και μήνυμα του...
Έλληνες μετέφραζαν τα μυθικιστικά “Ερείπια” του Volney στα μέσα του 19ου αιώνα
Το 2018 και στο πλαίσιο των διαρκών προσπαθειών μας να ανιχνεύσουμε την ιστορία των εν Ελλάδι Μυθικιστικών ιδεών και την επαφή Ελλήνων στοχαστών με αυτές, φέραμε στο φως την πληροφορία για τη μετάφραση του έργου “Φυσικός Νόμος” του Γάλλου Volney1 (1757-1820), από τον Κωνσταντίνο Πεντεδέκα, στα 1828. Είχαμε σήμειώσει τότε πως “δεν θα ήταν απίθανο να υποθέσουμε ότι μεταφράζοντας τον Φυσικό Νόμο του Βολνέ, ο Πεντεδέκας ήρθε -εκτός συγκλονιστικού απροόπτου- σε επαφή με τα Ερείπια των αυτοκρατοριών2 (σ.σ άλλο σημαντικό έργο του Volney), άρα και με τις Μυθικιστικές θέσεις του ευρωπαίου Διαφωτιστή”. Παρόλα το προηγούμενο δεν παύει να αποτελεί μία (εύλογη) υπόθεση. Του Μηνά Παπαγεωργίου, δημοσιογράφου – συγγραφέα Έναν χρόνο αργότερα, το 2019, η Σειρά Lux Orbis των εκδ. iWrite, παρουσίασε για πρώτη φορά στο αναγνωστικό κοινό την ελληνική μετάφραση των “Ερειπίων” του Volney. Είναι άξιο αναφοράς το γεγονός πώς εντός του συγκεκριμένου βιβλίου καταγράφονται για πρώτη φορά θέσεις που αμφισβητούν την ιστορικότητα του Ιησού, μέσω της κυρίαρχης (για τους αμφισβητίες της αξιοπιστίας της Βίβλου), εκείνη την εποχή, αστροθεολογικής προσέγγισης αναφορικά με τις ρίζες του Χριστιανισμού. Η πρώτη ελληνική μετάφραση των “Ερειπίων” (εκδ. iWrite – Σειρά Lux Orbis) που κυκλοφόρησε για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό το 2019. Σήμερα φέρνουμε στο φως ορισμένα νέα τεκμήρια που προσθέτουν ακόμα περισσότερες πληροφορίες στον καμβά της εικόνας που έχουμε για τη διάδοση του Μυθικισμού στον ελλαδικό χώρο. Στις αρχές του Σεπτέμβρη (2022), η Σειρά Lux Orbis κυκλοφόρησε το βιβλίο με τίτλο “Ο τελευταίος Έλληνας Διαφωτιστής”. Το έργο αναφέρεται στον φιλόλογο και αρχαιολόγο Στέφανο Κουμανούδη (1818-1899), πρώτο Έλληνα καθηγητή Λατινικών στο πανεπιστήμιο Αθηνών, που αποτέλεσε τη σημαντικότερη προσωπικότητα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Ο Κουμανούδης υπήρξε ένας εμβριθής και πολυπράγμων για την εποχή του στοχαστής, εν πολλοίς άγνωστος σήμερα, πιθανότατα διότι αποτέλεσε το αντίπαλον δέος του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, κύριου εισηγητή του ελληνοχριστιανικού ιδεολογήματος. Στην προσπάθειά του να προτείνει μία άλλη οδό για τη διαμόρφωση της ταυτότητας του νέου ελληνικού κράτους και της ιδιοσυγκρασίας των κατοίκων του, σε μία περίοδο ρευστή και εύπλαστη ως προς τα ζητήματα αυτά, ο Κουμανούδης έθεσε ως πρότυπο και μέτρο σύγκρισης τον αρχαίο κόσμο, χαρακτηρίζοντας τον χριστιανισμό μη αναγκαίο συστατικό του νέου κρατικού οικοδομήματος. Δεν αντιμετώπιζε το Βυζάντιο ως συνέχεια του αρχαίου κόσμου, ενώ τον απασχολούσαν ιδιαίτερα οι γκρίζες συνθήκες επιβολής του χριστιανισμού στον ελλαδικό χώρο. Η άγνωστη μετάφραση Το γεγονός που είναι ακόμα λιγότερο γνωστό, είναι ότι ο Κουμανούδης μετέφρασε το 1845 (και σε ηλικία μόλις 27 ετών) τα Ερείπια του Volney, από το Βελιγράδι όπου βρισκόταν, λίγους μήνες πριν από την μόνιμη μετακόμισή του στην Αθήνα. Παρόλα αυτά, το χειρόγραφο της μετάφρασής του ουδέποτε κατέληξε σε κάποιο τυπογραφείο, παραμένοντας στο προσωπικό αρχείο...
List of Historians Who Take Mythicism Seriously (by Richard Carrier)
There are legitimate reasons to doubt Jesus existed, even as a mundane man whose legend became exaggerated (which is, definitely, always plausible too). These reasons have survived peer review—twice. And yet a common fallacy deployed against this fact is that “no relevant experts take this seriously.” This is already a fallacy. Once there is a multiply-corroborated peer-reviewed challenge to a consensus, that means it’s substantial enough that the consensus needs to be re-examined on the new evidence and analysis presented. It might survive that examination. But you still have to do it. You can’t just say “no one takes it seriously” as an excuse to not even conduct that examination (see my remarks on this in What I Said at the Brea Conference). Nevertheless, here I will dispatch the mere premise of this argument, the claim that “no one takes it seriously.” I will maintain here an ongoing list of all those bona fide exerts—scholars with actual and relevant PhDs (many of them even sitting or emeritus professors of the subject)—who do take it seriously. I previously had maintained this list in response to Bart Ehrman’s deployment of this fallacy. But the number of scholars who meet even his absurdly narrow criteria—and even more so any genuinely pertinent criteria—has grown so large it needs its own page now. So here it is. In the following list I present in bold text those historians who either doubt the historicity of Jesus or have admitted to being agnostic about it (as in, they are unsure whether he existed or not). All the other scholars listed are convinced Jesus existed—they still don’t think “Mythicism” is probable (the idea that Jesus is entirely, and not just partially, mythical)—but they have gone on record admitting that at least some theories of the origin of Christianity without a real Jesus can be plausible enough that the debate is worth taking seriously, and not just dismissed out of hand as crackpot. Thomas Brodie. A now-retired professor of biblical studies who confessed his doubts in Beyond the Quest for the Historical Jesus: Memoir of a Discovery (Sheffield Phoenix 2012); see my discussion in Historicity News and Brodie on Jesus.Richard Carrier (myself). An independent scholar with a PhD in ancient history from Columbia University and multiple peer-reviewed publications, including the academic study On the Historicity of Jesus: Why We Might Have Reasons for Doubt (Sheffield Phoenix 2014). My colloquial summary, Jesus from Outer Space, outlines in simple terms the underlying logic of that peer-reviewed study. My anthology Hitler Homer Bible Christ includes all my pertinent peer-reviewed journal articles up to 2014. And my study of the methodology, which was peer-reviewed by professors of both mathematics and biblical studies (a requirement I set in my contract), is Proving History: Bayes’s Theorem and the Quest for the Historical Jesus (Prometheus 2012).Raphael Lataster....
