Σημαντικές αποκαλύψεις επιφύλασσε η ομιλία του δημοσιογράφου και διευθυντή της Σειράς Βιβλίων Lux Orbis, Μηνά Παπαγεωργίου, στο πλαίσιο της ημερίδας “Νεοελληνικός Διαφωτισμός και Αντικληρικαλισμός” (10/2/2024) στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία της Κίνησης Ελλήνων Πολιτών για την Εκκοσμίκευση του Κράτους (ΚΕΠΕΚ). Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, άλλωστε, είχαμε φροντίσει να ενημερώσουμε σχετικά τους επισκέπτες της σελίδας μας. Η εικοσάλεπτη ομιλία του με τίτλο “Η ενασχόληση με την αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Ιησού στους Έλληνες Διαφωτιστές του 18ου και 19ου αιώνα”, έχει πλέον αναρτηθεί στο youtube και μπορείτε να την παρακολουθήσετε πατώντας εδώ.
Στη διάλεξή του ο Μ. Παπαγεωργίου έκανε λόγο για περιστατικά που έχει φροντίσει να γνωστοποιήσει κατά τα προηγούμενα χρόνια μέσω των μελετών του και της αρθρογραφίας του στο Mythikismos.gr. Ενδεικτικά αναφερόμαστε στις ανταλλαγές επιστολών του ανθρώπου με το ψευδώνυμο Εκάεργος και του πατέρα της ελληνικής Λαογραφίας, Νικόλαου Πολίτη, στα 1897-8 στην εφήμεριδα Εστία ή στην απόπειρα μετάφρασης των “Ερειπίων” του Βολνέ από τον Στέφανο Κουμανούδη και τον μαθητή του Θεόφιλου Καΐρη, Αθανάσιο Κυζικηνό, στα μέσα του 19ου αιώνα.
Aυτά που δεν ήταν γνωστά έως τώρα και παρουσίασε στη διάλεξή του ο δημοσιογράφος και ιστορικός ερευνητής, ήταν η αποκάλυψη της ταυτότητας του Εκάεργου. 10 χρόνια μετά την κυκλοφορία της δημοσιογραφικής έρευνας “Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού” και την ανάδειξη της υπόθεσης των επιστολών του με τον Νικόλαο Πολίτη, αποκαλύφθηκε πώς ο Εκάεργος δεν ήταν άλλος από τον δημοσιογράφο και εκ των κυριότερων εισηγητών των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα, Πλάτωνα Δρακούλη. Το γεγονός αυτό ξεκλειδώνει και αποκωδικοποιεί αρκετές από τις ιδιαίτερες ανησυχίες του “Εκάεργου” μέσα από την αρθρογραφία του στην Εστία κατά τα τέλη του 19ου αιώνα.
Το δεύτερο και κατά πολύ σημαντικότερο ζήτημα που αναδείχτηκε μέσω της ομιλίας του Παπαγεωργίου, υπήρξε η ανάδειξη της μορφής του Έλληνα Διαφωτιστή, Χριστόδουλου Παμπλέκη, ως ενδεχομένως του πρώτου νεοέλληνα Μυθικιστή και μάλιστα κατά τα χρόνια όπου εμφανίζεται στην ευρωπαϊκή ήπειρο η αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Ιησού, μέσω των συγγραφικών έργων των Γάλλων Volney και Dupuis. Να σημειωθεί ότι ο Παμπλέκης θεωρείται για τις σπουδές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού ο μοναδικός λόγιος που τόλμησε να ξεπεράσει το φράγμα του Αντικληρικαλισμού, εισερχόμενος στα χωράφια της αμφισβήτησης του χριστιανικού δόγματος.
Η ανάγνωση αποσπασμάτων από τις κατηγορίες εναντίον του Παμπλέκη, αλλά και του κειμένου του αφορισμού του εκ μέρους του εκκλησιαστικού κατεστημένου της εποχής, σε συνδυασμό με την ανάδειξη συγκεκριμένου χωρίου από το έργο του Ακαρνάνα λογίου, “Περί Θεοκρατίας” (1793), δεν αφήνουν ιδιαίτερα περιθώρια παρερμηνειών: Όχι μόνο μιλάμε για σαφή αμφισβήτηση της ιστορικής ύπαρξης του Ιησού και της αξιοπιστίας των εξιστορήσεων της Κ. Διαθήκης, αλλά για μία αμφισβήτηση που παρουσιάζεται με τρόπο πολύ διαφορετικό σε σχέση με τους δύο προαναφερθέντες Γάλλους που πρωτοεισήγαγαν τον Μυθικισμό. Οι Volney και Dupuis, που κυκλοφόρησαν τα έργα τους στα 1791 και 1794 αντίστοιχα, ανέλυσαν την πεποίθησή τους για έναν μη ιστορικό Ιησού μέσω ενός αστροθεολογικού πρίσματος. Αντιθέτως ο Παμπλέκης φαίνεται να επιλέγει μία απόλυτα καθαρή ιστορικά κριτική ματιά (συγκεκριμένα κάνει λόγο για έναν μύθο που έπλασαν απογοητευμένοι Ιουδαίοι που έβλεπαν τις προφητείες της Π. Διαθήκης για την έλευση του Μεσσία να μην επαληθεύονται, αναφέρεται σε Χριστούς γειτονικών λαών, ενώ προχωρά ακόμα και σε σύγκριση των σταθμών του υποτιθέμενου βίου του Ιησού με αυτόν του Σωκράτη!) που ξεκινά να εμφανίζεται στην ευρωπαϊκή ήπειρο τουλάχιστον μισό αιώνα αργότερα! Οι αποκαλύψεις για τον Παμπλέκη, που παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην εν λόγω ημερίδα, αποτελούν δίχως αμφιβολία μία συγκλονιστική εξέλιξη που αλλάζει τον χάρτη της ιστορίας των Μυθικιστικών ιδεών και παρουσιάζει δεδομένα εξαιρετικό ενδιαφέρον για μελετητές εντός αλλά και εκτός συνόρων. Το πλήρες κείμενο της εισήγησης θα παρουσιαστεί στα Πρακτικά του συνεδρίου, προς τα τέλη του 2024, από τη Σειρά Lux Orbis.
Παρακαλουθήστε την ομιλία του Μηνά Παπαγεωργίου πατώντας εδώ.
Έλληνες Μυθικιστές, 16/2/2024
