Ιησούς Χριστός: Υπήρξε ποτέ;
Πριν από αρκετά χρόνια, όταν ζούσα μόνιμα στο εξωτερικό, άκουσα σε μια δημόσια συζήτηση ότι η ύπαρξη του Ιησού ως φυσικού προσώπου δεν είναι ιστορικά τεκμηριωμένη. Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν και ένας κληρικός, ο οποίος κανονικά θα έπρεπε να παρέμβει εξοργισμένος για να διορθώσει την τοποθέτηση του ασεβή προλαλήσαντα. Δεν συνέβη, όμως, τίποτα και η συζήτηση συνεχίστηκε σαν να μίλαγαν για την πιθανότητα ύπαρξης ενός μυθικού προσώπου, π.χ. του βασιλιά των Αθηνών Κόδρου. Του Στέλιου Φραγκόπουλου (Δρ.Μηχανικού, Ομότ. καθηγητή) Α’ μέρος Η σύγκριση είναι σίγουρα ετεροβαρής, γιατί ο Ιησούς αναφέρεται κάθε μέρα με ανθρώπινες και θεϊκές ιδιότητες από εκατομμύρια ανθρώπους και θεωρείται ο ιδρυτής μιας θρησκείας που έγινε παγκόσμια (με τα όπλα του ρωμαϊκού στρατού, βέβαια!), ενώ τον Κόδρο ελάχιστοι τον έχουν ακούσει. Έκτοτε αποφάσισα να ψάξω το θέμα συστηματικά, να αναζητήσω τις πηγές και τις ιστορικές μελέτες. Το έκανα και, τελικά, διαπίστωσα πάρα πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, καταρχάς ότι και διάφοροι Έλληνες, επιφανείς μελετητές (Μπέγζος) της χριστιανικής ιστορίας αμφιβάλλουν ότι υπήρξε ως ιστορικό πρόσωπο ο Ιησούς. Για τη ζωή του Ιησού δεν υπάρχουν σημαντικές πληροφορίες, εκτός των Ευαγγελίων, τα οποία όμως, όπως όλα τα ιερά βιβλία των θρησκειών, δεν θεωρούνται έγκυρα ιστορικά συγγράμματα. Αλλά ακόμα και ανώτεροι εκκλησιαστικοί παράγοντες υποβαθμίζουν τη σημασία των Ευαγγελίων, αναφέροντας ότι: «Πηγή της πίστεώς μας δεν είναι τα Ευαγγέλια… αλλά η αποκαλυπτική αλήθεια… όπως καθορίστηκε και οριοθετήθηκε από τις Οικουμενικές Συνόδους» (μητροπολίτης Ναυπακτίας Ιερόθεος, ΤΟ ΒΗΜΑ, 15/4/2006). Αυτό σημαίνει ότι τίποτα σταθερό (γραπτό) δεν υπάρχει, παρά τις συνεχείς αναφορές σε λόγια που είπαν ο Ιησούς, ο Παύλος, ο Πέτρος κλπ. Για κάθε εποχή ισχύει λοιπόν αυτό που επιβάλλει η συγκυρία και εξυπηρετεί τον εκκλησιαστικό μηχανισμό. Έτσι, «η χριστιανική πίστη προσαρμόζεται στις συνθήκες και στα αιτήματα κάθε τόπου και κάθε εποχής» (προμετωπίδα θεολογικής Σχολής Πανεπ. Αθήνας) – τουτέστιν ο ορισμός του καιροσκοπισμού. Τα ιστορικά στοιχεία Οι λιγοστές πληροφορίες από εξωβιβλικές πηγές, όπως τα έργα των Σουητώνιου, Ιώσηπου και Τάκιτου ή το Ταλμούδ, δεν είναι σύγχρονες του Ιησού και αναφέρονται έμμεσα σ’ αυτόν, χωρίς να δίνουν αξιόλογες πληροφορίες, κυρίως όμως, θεωρούνται πολύ αμφίβολης εγκυρότητας. Καταρχάς, ο Φίλων ο Αλεξανδρινός (Philo Alexandrinus, ~20 π.Χ.- 54 μ.Χ.), Εβραίος φιλόσοφος με θαυμασμό προς τον ελληνικό πολιτισμό, ο οποίος είχε ενεργό ρόλο εκπροσώπησης των Εβραίων στη Ρώμη, έγραψε σημαντικά ιστορικά και φιλοσοφικά έργα, αλλά δεν αναφέρει τίποτα για τον Ιησού και τη διδασκαλία του, ενώ περιγράφει στα έργα του μέχρι και ασήμαντες λεπτομέρειες από τη ζωή των Ιουδαίων της εποχής του. Επίσης ο Τιβέριος Αλέξανδρος (Tiberius Iulius Alexander, ~10- ~70μ.Χ.), που ήταν στρατιωτικός και διοικητικός εκπρόσωπος της Ρώμης στην Ιουδαία και ανώτερος άρχοντας των Ιουδαίων στην Αίγυπτο, ανιψιός του προαναφερθέντος Φίλωνα, και επίσης συγγραφέας της ιουδαϊκής ιστορίας, δεν αναφέρει στα έργα...
H ιστορικότητα του Ιησού
Είναι πραγματικά εκπληκτικό, το πόσο σύνηθες είναι στην παγκόσμια ανθρώπινη ιστορία, να διεισδύουν διάφορα μυθεύματα, τα οποία προϊόντος του χρόνου και με αλάνθαστο καταλύτη την γκεμπελική μέθοδο της επιθετικής προπαγάνδας, καταλήγουν όχι μόνον να εμφανίζονται ως αληθοφανής εναλλακτική ιστορία, αλλά – όχι σπάνια – αντικαθιστούν την πραγματικότητα, αποκτούν κύρος ιστορικού γεγονότος, και η διάψευσή τους από τον επιστήμονα ιστορικό, προκαλεί σφοδρή αντίδραση, χλευασμό ακόμη και δυσμενέστερες γι’ αυτόν επιπτώσεις. Του Άρη Σείριου (θεολόγου) Την περίπτωση αυτή την έχουμε δει πολλάκις να επαναλαμβάνεται, όχι βέβαια ως φάρσα αλλά δυστυχώς συχνά ως τραγωδία. Αναλογιστείτε για παράδειγμα το μύθευμα της ύπαρξης του “κρυφού σχολειού”, που ξεκίνησε μόλις το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, εποχή της σμίλευσης της ελληνικής εθνικής ταυτότητας και της ψευδεπίγραφης διαχρονικότητας της ελληνικής φυλής δια μέσου του ελληνοποιημένου Βυζαντίου (sic), από μια ευφάνταστη όσο και ρομαντική ελαιογραφία του Γύζη, και κατέληξε να αποτελεί κυρίαρχο και…”αδιάψευστο” ιδεολόγημα, δηλαδή δόγμα, της επίσημης ελληνοχριστιανικής κρατικής μας παιδείας. Κάτι ανάλογο συνέβη και με τη διαμόρφωση της μακεδονικής εθνικής συνείδησης των γειτόνων μας και σήμερα το ιδεολόγημα αυτό θεωρείται ως ιστορική αλήθεια όχι μόνον από ανιστόρητους ευρωπαίους και αμερικανούς πολίτες, αλλά – επικουρούμενο από τις πολιτικές σκοπιμότητες και τα εθνικά συμφέροντα κάποιων ισχυρών κρατών – έχει αρχίσει να παγιώνεται ως αληθοφανής εναλλακτική ιστορία και στους κύκλους ορισμένων επιστημόνων. Κι αν σήμερα είναι η σκοπιμότητα που επιβάλλει την αποδοχή μιας τέτοιας…ανιστόρητης ιστορίας, μην αμφιβάλλετε ότι σε 50 ή 100 χρόνια αυτή η ιστορική διαστρέβλωση θα θεωρείται ως γεγονός μη επιδεχόμενο αμφισβήτησης. Αν λοιπόν, τέτοια – και πολλά παρόμοια – παραδείγματα, χρειάστηκαν μόνον 150 ή 100 χρόνια για να υπερφαλαγγίσουν την ιστορική αλήθεια, φανταστείτε τι ισχύει για μια προπαγάνδα που επαναλαμβάνεται και επιβάλλεται – πολλές φορές δια της φυσικής και ψυχολογικής βίας – εδώ και 2000 χρόνια. Ο σοβαρός επιστήμων, θεολόγος, αρχαιολόγος ή ιστορικός, που θα τολμήσει να αμφισβητήσει την ιστορική ύπαρξη του Ιησού Χριστού, θα αντιμετωπιστεί τουλάχιστον με χλεύη και ειρωνεία, ενίοτε και με διοικητικές κυρώσεις από την προϊσταμένη του αρχή. Και πάλι καλά φυσικά, διότι πριν όχι πολλά-πολλά χρόνια θα κινδύνευε να καεί στην πυρά. Βεβαίως η σχετική αμφισβήτηση περί της υπάρξεως του Ιησού, ως ιστορικού προσώπου, δεν είναι μια καινούργια υπόθεση. Ξεκινάει από πολύ παλιά, από τα ρωμαϊκά ήδη χρόνια, με πρωτοστάτες εθνικούς φιλοσόφους και ιστορικούς, που είτε διαψεύδουν την ύπαρξή του είτε δηλώνουν παντελή άγνοια για οποιαδήποτε πηγή που να σχετίζεται με αυτόν τον περίεργο ραββί που προβλήθηκε ως ο υπεύθυνος για τη δημιουργία μιας νέας παγκόσμιας θρησκείας. Αλλά φυσικά αυτοί ήσαν εθνικοί, ειδωλολάτρες και οι μαρτυρίες τους είναι αναξιόπιστες για την εκκλησιαστική ιστορία που όπως όλοι γνωρίζουν εφαρμόζει…αυστηρές επιστημονικές μεθόδους. Απέναντι σε αυτούς τους αναξιόπιστους, η εκκλησία τι...
Καίσαρ και Ιησούς
Τα του Καίσαρος τω Χριστώ και τα του Χριστού τω Καίσαρι [1]. Η παραφρασμένη αυτή ευαγγελική ρήση ίσως συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο τηνπραγματική καταγωγή και γέννηση της χριστιανικής θρησκείας. Τον δεύτερο αιώνα, η επίσημη και κρατική θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η λατρεία τουαποθεωμένου Καίσαρα, η λατρεία των εκθεωμένων αυτοκρατόρων, άρχισε να εξαφανίζεται από το προσκήνιο της ιστορίας. Αντίθετα, μία άλλη θρησκεία εμφανίστηκε, την ίδια ακριβώς περίοδο, στο προσκήνιο: εκείνη του χριστιανισμού. Και όπως, αιώνες αργότερα, οι ναοί της νέας θρησκείας θα οικοδομηθούν πάνω στα ερείπια εκείνων της παλιάς έτσι όταν θα επικρατήσει η νέα θρησκεία τα ίχνη της παλιάς θα σβηστούν από τις δέλτους της ιστορίας. Του Χρήστου Μόρφου Το παρόν άρθρο είναι προφανές ότι δεν απευθύνεται σε πιστούς – χριστιανούς ή άλλους–και σε καμία περίπτωση δεν έχει πρόθεση να προσβάλει τις πεποιθήσεις των μεν ή των δε. Αν για κάποιους η πίστις αποτελεί την παρηγορίαν, για κάποιους άλλους η έρευνα παίζει αυτό το ρόλο. Και τα όσα ακολουθούν αφορούν κυρίως τους δεύτερους. Οκταβιανός–Αύγουστος (63 π.Χ–14 μ.Χ.) Πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.), υπήρξε και ο πρώτος μιας μακράς σειράς θεοποιηθέντων αυτοκρατόρων. Σύμφωνα με τον Σουητώνιο, μετά τον θάνατό του “υπήρξε κάποιος που είχε διατελέσει πραίτορας και που ορκιζόταν ότι μετά την αποτέφρωσή του [του Αυγούστου] είδε την μορφή του να ανεβαίνει προς τους ουρανούς”. Η ανάληψη ολόκληρου του σώματος προφανώς αποτελεί μεταγενέστερο κατασκεύασμα… Πάντως στην αγορά της Πριήνης, στην Μικρά Ασία, βρέθηκε πλάκα με το κείμενο: “Η ημέρα γέννησης του θεού [Αυγούστου] υπήρξε για τον κόσμο η αρχή του Ευαγγελίου”. Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο αρχίζει με την φράση: “Αρχή του ευαγγελίου Ιησού Χριστού, υιού του Θεού”. Λεπτομέρεια: ο εκάστοτε θεοποιημένος αυτοκράτορας απεκαλείτο “Θεού Υιός” (Divi Filius). Μάλιστα από το 38 π.Χ. ο επίσημος τίτλος του Αυγούστου ήταν Imperator Caesar Divi Filius (Αυτοκράτωρ Καίσαρ Θεού Υιός), ενώ από το 27 π.Χ. ο επίσημος τίτλος του ήταν Αυτοκράτωρ Καίσαρ Θεού Υιός Αύγουστος… Σε μαρμάρινο βάθρο αγάλματος στην Πέργαμο βρέθηκε χαραγμένη η φράση “Αυτοκράτωρ Καίσαρ, θεού υιός, θεός Αύγουστος”… Φυσικά, ο Αύγουστος, όπως και όλοι οι αυτοκράτορες μέχρι τον Γρατιανό, έφερε και τον τίτλο του Μέγα Αρχιερέα (Pontifex Maximus). Το γιατί ο πάπας της Ρώμης φέρει και τον τίτλο του Ποντίφηκα δεν χρειάζεται και ιδιαίτερη ανάλυση… “Σωτήρ” ήταν επίσης ένας από τους τίτλους που έφεραν οι αυτοκράτορες. Στα εβραϊκά το “σωτήρ” είναι “Γιεχοσούα“, δηλαδή “Ιησούς“… Φωτο: Άγαλμα του Οκταβιανού–Αυγούστου, απομίμηση του αγάλματος του Δία, που είχε φιλοτεχνήσει ο Φειδίας. [Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη] Το λίκνο του χριστιανισμού Στον χώρο των βιβλικών μελετών κυριαρχούν σχεδόν αποκλειστικά οι θεολόγοι. Οι ειδικοί είναι είτε πιστοί χριστιανοί είτε πιστοί εβραίοι. Και όσο και αν πολλοί από αυτούς προσπαθούν σκληρά ώστε να είναι αντικειμενικοί, για τους περισσότερους αυτό...
Ο Μυθικισμός και η ιστορικότητα του Ιησού
Το λαμπρό αστέρι στον ουρανό, οι τρεις μάγοι με τα δώρα και η φάτνη, αποτελούν σκηνές βαθιά εντυπωμένες στο υποσυνείδητο των κατοίκων του δυτικού –κυρίως- κόσμου. Όλες τους σχετίζονται με τη γέννηση του Ιησού, ιδρυτή της Χριστιανικής θρησκείας, που περιγράφεται λεπτομερώς στα λεγόμενα «ευαγγέλια», θεολογικά κείμενα που γράφτηκαν κατά τα τέλη του πρώτου και κατά τη διάρκεια του δευτέρου μεταχριστιανικού αιώνα. Όμως κάποιοι εδώ και 250 περίπου χρόνια θεωρούν ότι τα γεγονότα δεν εκτυλίχθηκαν ακριβώς έτσι. Φτάνοντας στο σημείο να υποστηρίξουν πως δεν έγιναν ποτέ! Του Μηνά Παπαγεωργίου Από τον περασμένο αιώνα έχει ξεκινήσει στο εξωτερικό μια προσπάθεια επαναπροσέγγισης του προσώπου «Ιησούς» μέσα στον ακαδημαϊκό κόσμο. Έτσι άλλοι τον εξετάζουν ως έναν ανατρεπτικό επαναστάτη, άλλοι τον θεωρούν έναν εναλλακτικό φιλόσοφο της εποχής του, άλλοι κάνουν λόγο για τον πρώτο φεμινιστή και άλλοι για τον πιο δημοφιλή Εσσαίο της εποχής του. Έχουν γραφτεί χιλιάδες τόμοι μέσα από τους οποίους μπορεί κανείς να αναζητήσει παρόμοιες αναλύσεις. Υπάρχει όμως και μια σχολή καθηγητών και ανεξάρτητων ερευνητών, που από το 1760 περίπου και εξής, κρίνει ότι η όποια προσέγγιση του προσώπου του Ιησού πρέπει να γίνεται μόνο σε μυθολογικό επίπεδο. Αιτία; Θεωρούν ότι ο Ιησούς δεν υπήρξε ποτέ! Το Ρεύμα των Μυθικιστών Οι όροι «Χριστολογικό πρόβλημα», «θεωρία του μύθου του Ιησού» και «Μυθικισμός», αποτελούν κάποιες από τις φράσεις ή λέξεις που χρησιμοποιούν οι υποστηρικτές της ιστορικής ανυπαρξίας του ιδρυτή του Χριστιανισμού με σκοπό να προσδιορίσουν τις θέσεις τους. Σε αυτό το άρθρο θα χρησιμοποιηθεί ο όρος «Μυθικισμός» που φαίνεται να κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια μέσα σε αυτούς τους κύκλους. Ας προσπαθήσουμε όμως να δώσουμε έναν ακριβή ορισμό της λέξης: Ο Μυθικισμός εκπροσωπεί την πεποίθηση ότι πολλοί Θεοί, Θεές και άλλοι ήρωες και θρυλικές φιγούρες οι οποίοι και συνδέονταν με εκπληκτικές και υπερφυσικές ικανότητες, δεν υπήρξαν πραγματικά πρόσωπα, αλλά μυθολογικοί χαρακτήρες. Οι Μυθικιστές υποστηρίζουν επίσης ότι αρκετές από αυτές τις φιγούρες αντιπροσώπευαν ή συμβόλιζαν ουράνια σώματα όπως τον Ήλιο, τη Σελήνη, τα αστέρια, τους πλανήτες, τους αστερισμούς κτλ., οπτική που αντανακλάται στους όρους «αστρομυθολογία» ή «αστροθεολογία». Ως ένα ενδεικτικό παράδειγμα της θέσης των Μυθικιστών, μπορούμε να αναφέρουμε πως διάφοροι βιβλικοί χαρακτήρες όπως ο Αδάμ και η Εύα, ο Σατανάς, ο Νώε, ο Αβραάμ, ο Μωυσής, ο βασιλιάς Δαυϊδ, ο Σολομώντας και ο Ιησούς Χριστός, μαζί με άλλες οντότητες, αντιπροσωπεύουν στην πραγματικότητα μυθολογικές φιγούρες ανάλογης σημασίας με αυτές των Αιγυπτίων, των Σουμερίων, των Φοινίκων, των Ινδών, των Ελλήνων, των Ρωμαίων και άλλων λαών, που αντιμετωπίζονται όμως μέχρι και τις μέρες μας περισσότερο ως μύθοι, παρά ως ιστορικά πρόσωπα. Οι πρώτοι των πρώτων Ο κατάλογος των ακαδημαϊκών ιστορικών- θεολόγων και ερευνητών που έχουν κατά καιρούς αμφισβητήσει την ιστορική ύπαρξη του Ιησού...
Το Διονυσιακό πνεύμα των Χριστουγέννων
Μανιοδότης κι εκστατικός, βαθιά ερωτικός, πνεύμα της φύσης και της γονιμότητας, του κρασιού και του γλεντιού… Ναι, ο Βάκχος, ο Διόνυσος, αέναος κι αειθαλής, μας χαμογελάει ακόμη μες από τα βάθη των αιώνων, μεταμφιεσμένος σε Θείο Βρέφος. Ίσως να σοκάρει η ιδέα ότι πίσω από τη «μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης» θα μπορούσε να βρίσκεται η λατρεία ενός θεού που μοιάζει διαμετρικά αντίθετος με το σεμνό και μετρημένο Ιησού. Κι όμως, το διονυσιακό υπόβαθρο του Δωδεκαημέρου είναι πολύ έντονο για ν’ αποτελεί απλή σύμπτωση! Της Χαρίτας Μήνη Γλυκό μου βρέφος, Διόνυσέ μου και Χριστέ μου… Άγγελος Σικελιανός «Διόνυσος ἐπὶ λίκνῳ» Αρκετοί υποστηρίζουν ότι πίσω από τα Χριστούγεννα βρίσκονταν οι γιορτές του Ηλιοστασίου, οι οποίες τιμούσαν ηλιακές οντότητες, όπως ο Ηρακλής και ο Μίθρας. Άλλωστε, αποτελεί πλέον κοινό μυστικό, ότι στις 25 Δεκεμβρίου η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χαιρέτιζε τη γέννηση ενός άλλου Σωτήρα: του Ανίκητου Ήλιου, που ταυτιζόταν όχι μόνο με το Μίθρα αλλά και με τον ίδιο τον αυτοκράτορα. Όμως, στου χρόνου τα γυρίσματα, ο Χριστός, παίρνοντας το μανδύα του «Νοητού Ήλιου», κατέληξε να αντικαταστήσει τις παλιότερες αυτές μορφές. Ωστόσο, πίσω από τις ρωμαϊκές ηλιολατρείες, που τόνωναν την αίγλη του αυτοκράτορα κι έστρεφαν στους ουρανούς τις ελπίδες του κόσμου για σωτηρία, υπήρχε ένα άλλο, πολύ πιο αρχέγονο πλαίσιο από γιορτές και έθιμα. Άλλωστε, σε παλιότερες εποχές η ζωή των ανθρώπων ήταν βαθιά δεμένη με την ύπαιθρο και την καλλιέργεια της γης και η θρησκεία τους καθρέφτιζε αυτήν ακριβώς την ιδιαίτερη σχέση. Διόλου παράξενο, λοιπόν, που γύρω από την περίοδο των Χριστουγέννων ανακαλύπτουμε μια ποικιλία από γιορτές διονυσιακές και γονιμικές: τα «Αλώα», που τιμούσαν επίσης τη Δήμητρα και την Περσεφόνη, τα «Κατ’ αγρούς Διονύσια», εύθυμη αγροτική γιορτή, και τα «Λήναια», όπου γίνονταν θεατρικοί αγώνες – γιατί φυσικά ο Βάκχος ήταν και θεός του θεάτρου. Το «αίμα του σταφυλιού» Η πολυσύνθετη μορφή του Διόνυσου, μαγική και συνάμα βαθιά μυστικιστική, ρίχνει βαριά τη σκιά της πάνω στο πρόσωπο του Ιησού. Μοιάζει σαν να ’ναι σχεδόν ο ένας το alter ego του άλλου, καθώς και οι δυο ενσαρκώνουν πανάρχαια αρχέτυπα. Άλλωστε, και οι δύο σήκωσαν το φορτίο των πόθων και των προσδοκιών αμέτρητων ανθρώπων! Δεν είναι λίγες οι ομοιότητές τους. Η γέννησή τους δεν θα μπορούσε παρά να είναι υπερφυσική, καθώς υπήρξαν γιοι ενός θεού και μιας θνητής. Και οι δύο καταδιώχτηκαν και υπέφεραν, πέθαναν κι αναστήθηκαν. Εμφανίστηκαν ως Σωτήρες κι έκαναν θαύματα, αλλά επίσης πρόσφεραν στους ανθρώπους και την ελπίδα της μεταθανάτιας λύτρωσης. Μιλήσαμε πριν για την ηλιακή υπόσταση του Ιησού. Πίσω απ’ αυτήν ίσως να κρύβεται η φωτεινή μορφή του Βάκχου, ο οποίος συνδυάζει χαρακτηριστικά σεληνιακά και ηλιακά. Μάλιστα, είχε και το επίθετο Λαμπτήρ, «εκείνος που λάμπει, που φωτίζει»....
Αδώνια Μυστήρια: Αναζητώντας το αρχαιοελληνικό Πάσχα
Το παρόν άρθρο θα αποπειραθεί να αναδείξει τις επιβιώσεις των αρχαίων ελληνικών τελετουργικών δρωμένων του Θεού Αδώνιδος στην σημερινή εποχή. Αλλωστε, η πρόσληψη και η κατανόηση των ταφικών δρωμένων που την περίοδο του Πάσχα επιτελούνται από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, κατά την γνώμη μας, δεν καθίσταται ολοκληρωμένη εάν δεν συνδέσουμε τα τελέσματα αυτά με την πρωταρχική τους τελετουργική μορφή, που ανάγεται στα αντίστοιχα θρησκευτικά θέσμια των αρχαίων ελληνικών λατρειών. Του Ιωάννη Παρμενίδη Μπουσίου Η καθιέρωση των διαφόρων μορφών τελετουργιών και εορτών στην ελληνική θρησκεία ήταν σχεδόν πάντοτε συνυφασμένη με το αντίστοιχο μυθολογικό υπόβαθρο. Η ιερά μυθολογική παράδοση διαπνέει και μορφοποιεί όλες τις εκφάνσεις του ελληνικού πολιτισμού, την θρησκεία, την τέχνη, την λογοτεχνία ακόμη και τον φιλοσοφικό λόγο (Burkert,1997). Ο μύθος ενός θεού Από τις τρεις βασικές μυθολογικές-γενεαλογικές αποτυπώσεις του θεού Αδώνιδος θα προτιμήσουμε να περιγράψουμε αυτήν που διασώζεται στις περίφημες μεταμορφώσεις του Οβιδίου και τον συνδέει με την παράδοση της Κύπρου, εκεί που, όπως γνωρίζουμε, η λατρεία της θεάς Αφροδίτης και του Αδώνιδος γνώρισε τεράστια διάδοση. Οταν η Μύρρα, κόρη του Βασιλέα της Πάφου Κινύρα και της Κεχρηίδας, έφθασε σε ηλικία γάμου, ο πατέρας της την ρώτησε ποιον θα ήθελε να παντρευτεί και αυτή απάντησε, με έναν «όμοιο» με εσένα. Ο άνομος έρωτας της κόρης για το πατέρα ήταν τόσο δυσβάσταχτος, που η Μύρρα θέλησε να βάλει τέρμα στην ζωή της. Ομως την σταμάτησε τελευταία στιγμή η παραμάνα της η Ιππολύτη, η οποία της υποσχέθηκε με όρκους ότι, αν δεν προχωρούσε στην πράξη της, θα την βοηθούσε σε ότι και να τις ζητούσε. Οταν η Κεχρηίδα έλειπε στην εορτή των θεσμοφορίων, η Ιππολύτη, μέθυσε τον Κινύρα με διονυσιακό οίνο και η Μύρρα κατάφερε με αυτόν τον τρόπο να συνευρεθεί με τον πατέρα της για δώδεκα ημέρες και νύχτες. Οταν ο Κινύρας συνήλθε από την μέθη θέλησε να δει το πρόσωπο της ερωμένης του και όταν αντιλήφθηκε την πλεκτάνη άρπαξε το ξίφος του να την σκοτώσει. Η Μύρρα ξέφυγε από το μένος του πατέρα της και περιπλανήθηκε για εννέα κύκλους της Σελήνης κυοφορώντας τον καρπό της ερωτικής μίξης μαζί του. Στο τέλος του ένατου κύκλου η Μύρρα απέτεινε ικετευτικό λόγο προς του θεούς λέγοντας: «είναι δίκαιη, δεν το αρνούμαι, η τιμωρία μου, μα σας ζητώ, για να μη μιαίνω μήτε τους ζωντανούς- αν επιζήσω- μήτε τους νεκρούς – αν θα πεθάνω – και από τα δύο βασίλεια να με αποπέμψετε, μεταμορφώστε με έτσι που και ζωή και θάνατο μαζί να μου αρνηθείτε (Οβιδίος,2002). Τότε το σώμα της Μύρρας άρχισε να μεταμορφώνεται σε δέντρο. Τα πόδια της έγιναν ρίζες, το σώμα της κορμός δέντρου, και τα ικετευτικά απλωμένα στον ουρανό χέρια της, κλαδιά. Μόλις ολοκληρώθηκε η μεταμόρφωση ο φλοιός...
