Ένας πρώην ιερομόναχος αμφισβητεί την ιστορικότητα του Ιησού
Κατά το παρελθόν έχουμε φιλοξενήσει στην ιστοσελίδα μας αξιοπρόσεκτες δηλώσεις Ελλήνων εκπροσώπων της Εκκλησίας ή καθηγητών Θεολογίας, που έχουν εκφράσει ορισμένες όχι και τόσο… αναμενόμενες απόψεις αναφορικά με την ιστορικότητα του Ιησού. Περιπτώσεις όπως του κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών, Μάριου Μπέγζου (δείτε εδώ και εδώ), του καθηγητή Θεολογίας στο ΑΠΘ, Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, ακόμη και του πρώην μητροπολίτη Αττικής Νικοδήμου, είναι σίγουρο ότι έλκουν το ενδιαφέρον κάθε ερευνητή στο πεδίο του Μυθικισμού. Σε αυτό το άρθρο επικαιρότητας, αναδεικνύουμε ένα μέρος των όσων είπε σε συνέντευξή του (δημ. 6/3/2020) στην Ένωση Αθέων και στον Σταύρο Γιαννακόπουλο, ο πρώην ιερομόναχος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Συράκος-Ιωάννης Κεσέν. Κατά τις τελευταίες εβδομάδες ο Κεσέν (που προτού χειροτονηθεί ιερέας σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών, φεύγοντας εν συνεχεία με υποτροφία της αγίας έδρας για μεταπτυχιακές σπουδές στο Βατικανό πάνω στο αντικείμενο της χριστιανικής αρχαιολογίας) βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής χριστιανικών και αθεϊστικών κύκλων της χώρας μας, εξ’ αιτίας του 11λεπτου βίντεο “Γιατί πέταξα τα ράσα“. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποτελέσει καλεσμένο αρκετών τηλεοπτικών εκπομπών, ξεσηκώνοντας όπως είναι φυσιολογικό μεγάλο κύμα αντιδράσεων (και ενθουσιασμού) για τις απόψεις που εκφράζει, πλέον, ανοικτά. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Ένωση Αθέων (στο πλαίσιο του youtube project, “Συνεντεύξεις χωρίς Θεό”), ο Κεσέν ρωτήθηκε κάποια στιγμή για το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού. Με έναν αφοπλιστικό τρόπο, απάντησε ότι οι μαρτυρίες για τον Ιησού προέρχονται από ανθρώπους που φέρονται ως μαθητές του (σημειώνοντας, φυσικά, ότι τα ευαγγέλια πρωτογράφτηκαν πολύ αργότερα), ενώ αναφέρθηκε και στην περίφημη αναφορά του Ιώσηπου***, που πολλοί μελετητές σήμερα θεωρούν εμβόλιμη (μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα και εδώ ή εδώ). Και στο τέλος καταλήγει: “… δεν μπορώ να σου πω με σιγουριά ότι ο Ιησούς υπήρξε. Η επιστήμη της Ιστορίας δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι ο Ιησούς υπήρξε.“ Παρακολουθήστε το χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βίντεο πατώντας εδώ. *** Σημειώνουμε ότι υπάρχει και δεύτερη αναφορά στον Ιησού σε έργο του Ιώσηπου (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, 20,200). Παρ’ όλα αυτά ούτε εδώ φαίνεται πώς υπάρχει κάποια σχέση με τον Ιησού των Ευαγγελίων. Για περισσότερα διαβάστε το σχετικό paper του Αμερικανού Δρ. Ιστορίας, Richard Carrier. Έλληνες Μυθικιστές,...
Βιβλίο του Richard Carrier για πρώτη φορά στα ελληνικά
Στον Αμερικανό Δρ. Ιστορίας, Richard Carrier, έχουμε αναφερθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια μέσα από το mythikismos.gr και τη fb σελίδα των Ελλήνων Μυθικιστών. Επιπλέον, οι συνεργάτες μας από του youtube κανάλι, RealityvsMyth Gr, έχουν κατά καιρούς προβεί σε μετάφραση και υποτιτλισμό αρκετών ομιλιών, συνεντεύξεων και διαλέξεών του, με μία από τις πιο ενδιαφέρουσες να είναι αναμφίβολα αυτή. Ο Carrier χαρακτηρίζεται δικαίως ένα από τα πιο hot ονόματα παγκοσμίως αναφορικά με τις συζητήσεις για τον (μη) ιστορικό Ιησού, αποτελώντας τον συγγραφέα του ενδεχομένως πιο ολοκληρωμένου μυθικιστικού συγγραφικού έργου του αιώνα. Αναφερόμαστε φυσικά στο On The Historicity of Jesus, που κυκλοφόρησε το 2014 από τις πανεπιστημιακές εκδόσεις του Sheffield. Σήμερα είμαστε στην πολύ ευχάριστη θέση να σας πληροφορήσουμε ότι προς τα τέλη του τρέχοντος έτους (2020), οι εκδόσεις Δαιδάλεος πρόκειται να κυκλοφορήσουν το πρώτο βιβλίο του Richard Carrier στην ελληνική γλώσσα. Να σημειωθεί ότι οι εν λόγω εκδόσεις έχουν κατά το παρελθόν κυκλοφορήσει τόσο “Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού” (βιβλίο στο οποίο δημοσιοποιήθηκαν για πρώτη φορά απόψεις του Carrier στα ελληνικά, μέσω της συνέντευξης που παραχώρησε στον συγγραφέα του, Μηνά Παπαγεωργίου), όσο και το “Ιησούς και Μύθος“, τα πρακτικά δηλαδή του 1ου Πανελλαδικού Συνεδρίου για τον Μυθικισμό (Αθήνα, 2016), ένας τόμος που περιλαμβάνει 11 εργασίες με μεγάλο μυθικιστικό ενδιαφέρον. Το όλο γεγονός είναι αναμφίβολα σημαντικότατο και έχει διττή σημασία. Αφενός η ελληνική βιβλιογραφία για την ιστορικότητα του Ιησού (και ειδικότερα για το πεδίο του Μυθικισμού) πρόκειται μέσα στους επόμενους μήνες να εμπλουτιστεί με ακόμη ένα αξιόλογο έργο, χρήσιμη πηγή για αναγνώστες αλλά και ειδικούς ερευνητές και αφετέρου η έκδοση αυτή ενδεχομένως να ανοίξει στο μέλλον την πόρτα για την κυκλοφορία κι άλλων αξιόλογων μεταφρασμένων μυθικιστικών έργων από το εξωτερικό. Από τη μεριά μας θα φροντίζουμε να σας ενημερώνουμε με κάθε λεπτομέρεια για τις εξελίξεις αναφορικά με την πολυαναμενόμενη αυτή έκδοση. Έλληνες...
Ένα Μυθουγεννιάτικο παραμύθι για μικρά (και όχι μόνο) παιδιά
Όταν στο Mythikismos.gr αναφερόμαστε στην έκδοση ενός βιβλίου, συνήθως αυτό έχει να κάνει με μία μελέτη Έλληνα ή ξένου συγγραφέα που αφορά την αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Ιησού ή τέλος πάντως καταπιάνεται με ένα ζήτημα που θα μπορούσε να ενταχθεί στα χωράφια των Μυθικιστικών αναζητήσεων. Του Μηνά Παπαγεωργίου, δημοσιογράφου – συγγραφέα Αυτή τη φορά αποφασίσαμε να πρωτοτυπήσουμε, μιας και ήρθε σε γνώση μας η κυκλοφορία του πρώτου -ενδεχομένως- μυθικιστικού παραμυθιού Έλληνα δημιουργού, που απευθύνεται τόσο σε μικρά, όσο και σε… μεγαλύτερα παιδιά! Ο λόγος για το έργο του Γιώργου Χατζηκυριάκου με τίτλο “Το γελαστό πνεύμα των γιορτών: Πώς ο Διόνυσος έγινε ο άγιος Βασίλης“, που κυκλοφορεί εδώ και λίγους μήνες από τις εκδόσεις Μωραΐτη και πραγματεύεται τη φύση της μορφής του άη Βασίλη, το Διονυσιακό πνεύμα των χειμερινών εορτών και τις μεταλλάξεις που υπέστη η Διονυσιακή φιγούρα μέσα στο χρόνο, από τον Όντιν μέχρι τον άγιο Νικόλαο, έως ότου καταλήξει στον σημερινό Σάντα Κλάους της εποχής του καταναλωτισμού. Το βιβλίο αυτό του Γιώργου Χατζηκυριάκου μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως το πρώτο μυθικιστικό παραμύθι από Έλληνα συγγραφέα. Με χιούμορ και οξυδέρκεια, ο συγγραφέας φροντίζει να περάσει στους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες του χρήσιμες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις από τη μυθολογία, τη λαογραφία και την ιστορία αρκετών λαών του πλανήτη μας, συνδυάζοντας τον ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα ενός παραμυθιού με την απομυθοποίηση εικόνων και αντιλήψεων βαθιά ριζωμένων στο συλλογικό ασυνείδητο. Στο υποκεφάλαιο του παραμυθιού με τίτλο “Ο Κρόνος και ο Χρόνος” ο Χατζηκυριάκος σημειώνει χαρακτηριστικά: “Ταξιδεύοντας προς τη Ρώμη, με το έλατο στον ώμο και το κέρας της Αμάλθειας δεμένο στο ζωνάρι του, ο Διόνυσος, ξεμέθυστος αυτή τη φορά, παρατήρησε πως ο κόσμος είχε αλλάξει. Πέρα από τα κάστρα και τα φρούρια που είχαν φυτρώσει στους λόφους και στις κοιλάδες, οι ναοί των αρχαίων θεών είχαν αντικατασταθεί από εκκλησίες, τα αγάλματα από εικόνες και οι ημίθεοι ήρωες από αγίους και μάρτυρες. Κυρίαρχο σύμβολο παντού ήταν ο σταυρός, εκεί που πέθανε ο Χριστός για να αναστηθεί. Κάθε γιορτή αγροτική γιορτή που ήταν αφιερωμένη στους Ολύμπιους, τώρα ήταν αφιερωμένη στον Ιησού Χριστό. Εκείνος ήταν πια ο Σωτήρας. Όλα είχαν αλλάξει. Οι λαοί, τα έθιμα και οι εποχές. Οι Ρωμαίοι, αυτοί που κατέκτησαν τους Έλληνες, τώρα πια δεν εξουσίαζαν την Ευρώπη. Μα όσο έκαναν αυτοί κουμάντο, έχοντας ακολουθήσει αρχικά τη λατρεία των Ολύμπιων θεών, κάθε Δεκέμβρη γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, μια γιορτή που ήταν αφιερωμένη στον Κρόνο. Ο Κρόνος ήταν ο αρχηγός των Τιτάνων, ο παππούς του Διονύσου, τον οποίο μετά την Τιτανομαχία ο Δίας κατάφερε να τον εκθρονίσει και να τον αιχμαλωτίσει στον Κάτω Κόσμο, όπου τιμωρήθηκε για όλα εκείνα τα παιδιά που έφαγε τον παλιό καιρό. Στην πορεία τα Σατουρνάλια αντικαταστάθηκαν από τα Χριστούγεννα, ενώ...
Οι επιστολές του Ιησού και η υποκρισία του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως
“Όποιος εμπορεύεται ή καπηλεύεται ιερά κειμήλια και μυθώδεις διηγήσεις του Χριστού, των οποίων η πλαστότητα είναι προφανής, δεν ανήκει στο πλήρωμα της Εκκλησίας”. Τάδε έφη ο επίσκοπος Αμορίου Νικηφόρος της μονής Βλατάδων, μιας εκ των τριών μονών της Θεσσαλονίκης που υπάγονται στο πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Με τον τρόπο αυτό, κύκλοι που απηχούν απ’ ευθείας τις θέσεις του πατριάρχη Βαρθολομαίου, πραγματοποιούν για πρώτη φορά παρέμβαση κατά του Κυριάκου Βελόπουλου, αναφορικά με την περιβόητη υπόθεση των “Επιστολών του Ιησού“. Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει αρκετοί μήνες από τη δημοσιοποίηση του σχετικού θέματος, το πατριαρχείο επιλέγει να κάνει μία τέτοια παρέμβαση σε μία όχι και τόσο τυχαία χρονική στιγμή, όπου το κόμμα του κ. Βελόπουλου βρίσκεται κοντά στο να εισέλθει στη Βουλή. Υπάρχουν σαφώς λόγοι πολιτικοί και γεωστρατηγικοί για όλα αυτά (βλ. τις σχέσεις πατριαρχείου και αγ. όρους, ο ρωσικός παράγοντας και οι διενέξεις με το Φανάρι κτλ), τους οποίους υπάρχουν ειδικότεροι από εμάς για να αναλύσουν επαρκώς. Ας επιστρέψουμε, όμως, στον επίσκοπο Αμορίου, που συνέχισε τις σκέψεις του έχοντας ακόμα πιο κριτική στάση απέναντι στις αιτιάσεις Βελόπουλου για τα υποτιθέμενα κείμενα της πρωταγωνιστικής φιγούρας του χριστιανισμού που “διασώζονται” στο αγ. όρος: “Έχουμε καθήκον να παραμένουμε πιστοί στη διδασκαλία, χωρίς να παρασυρόμεθα από ψευδαδέλφους που δυστυχώς και στην εποχή μας προβάλλουν ως αληθή τα κίβδηλα και πλαστά. Όποιοι, είτε παρουσιάζοντας και προωθώντας μυθώδεις διηγήσεις ως εκπορευόμενες από τον ίδιο τον Χριστό, είτε επικαλούμενοι δήθεν ιερά κειμήλια, των οποίων η πλαστότητα είναι προφανής, θέτουν τον εαυτό τους εκτός του πληρώματος της Εκκλησίας”. Ο Νικηφόρος δεν σταμάτησε εκεί: “Ο, τι είναι αληθινό και γνήσιο παρεδόθη από τους Αποστόλους και διεσώθη εντός της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Κανείς, λοιπόν, δεν δύναται να επικαλείται ψευδή στοιχεία όπου στις ημέρες μας μπορεί να καθίστανται ακόμη και προϊόντα εμπορίας και καπηλίας, ενίοτε ακόμη και προεκλογικής, εις βάρος των απλών ανθρώπων”. Όλα όσα διαβάσαμε παραπάνω θα ήταν απολύτως άξια σεβασμού έαν και εφόσον ο πομπός του μηνύματος δεν χαρακτηριζόταν από υψηλές δόσεις… υποκρισίας (έχει λερωμένη τη φωλιά του, κατά το κοινώς λεγόμενον). Γιατί πώς αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς την εκκωφαντική σιωπή της Ορθόδοξης εκκλησίας, είτε αυτή αφορά το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, είτε την Εκκλησία της Ελλάδος, μπροστά στην κατασκευή, εμπορία και διακίνηση κυριολεκτικά δεκάδων ακόμη υποτιθέμενων “κειμηλίων του Ιησού”, που εδώ και αιώνες, κυριολεκτικά, περιφέρονται από χώρα σε χώρα της Ευρώπης, καθιστώντας τους εκκλησιαστικούς παράγοντες-διακινητές τους πλουσιότερους; Είναι άραγε ο Κυριάκος Βελόπουλος λιγότερο πιστός, κατά τα λεγόμενα του Νικηφόρου, σε σχέση με όσους από τον 4ο περίπου μεταχριστιανικό αιώνα και εξής διακινούν και εμπορεύονται υποτιθέμενα αντικείμενα που σχετίζονται με τον Ιησού, με απώτερο στόχο να εδραιωθεί η ιστορικότητα του τελευταίου στις συνειδήσεις των πιστών; Για ποιον λόγο να είναι προφανής η πλαστότητα των “επιστολών του Ιησού”...
“Ερείπια” του Βολνέ: Εντός του Μαΐου η πρώτη κυκλοφορία τους στα ελληνικά
Τον Αύγουστο του 2018 σας είχαμε πληροφορήσει για την επικείμενη έκδοση του έργου “Ερείπια ή συλλογισμοί επί της εναλλαγής των αυτοκρατοριών” (1789) του Constantin François de Chassebœuf ή κόμη του Βολνέ, από τη σειρά Lux Orbis των εκδόσεων iWrite, σε μετάφραση Βαγγέλη Τσαγγαλά. Πρόκειται για την πρώτη ελληνική μετάφραση ενός εκ των σημαντικότερων έργων του Γαλλικού Διαφωτισμού, που για τους αναγνώστες μας παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον, μιας και ο Βολνέ αποτέλεσε έναν από τους πρώτους Μυθικιστές της Γαλλικής Σχολής στα τέλη, περίπου, του 18ου αιώνα. Με μερικούς μήνες καθυστέρηση σε σχέση με τα όσα ανακοινώσαμε τότε και 230 ολόκληρα χρόνια από την πρώτη της έκδοση στα Γαλλικά (προτού ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τόμας Τζέφερσον προβεί στην πρώτη μετάφραση του βιβλίου για την αγγλική γλώσσα), η σημαντική αυτή μελέτη συνολικής έκτασης 488 σελίδων, αναμένεται να κυκλοφορήσει στα τέλη του Μαΐου για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Μέσα από το παρόν άρθρο σας παρουσιάζουμε κατ’ αποκλειστικότητα το εξώφυλλο της προσεγμένης αυτής επερχόμενης έκδοσης. Πρόκειται δίχως αμφιβολία για ένα σημαντικότατο εκδοτικό γεγονός, η πρώτη κυκλοφορία ενός σπάνιου έργου που δεν πρέπει να λείψει από τη βιβλιοθήκη κανενός ιστορικού μελετητή της περιόδου του Διαφωτισμού και φυσικά από καμία συλλογή ερευνητή των Μυθικιστικών θέσεων. Ακολουθεί το κείμενο οπισθοφύλλου: Tα “Ερείπια” του Βολνέ κυκλοφορούν στα τέλη του 18ου αιώνα, αντανακλώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ιδέες του Διαφωτισμού. Το κεντρικό τους νόημα είναι ότι η ευημερία των αυτοκρατοριών είναι άμεσα συνυφασμένη με την ποιότητα της Παιδείας που δίνουν οι εκάστοτε κυβερνώντες στους πολίτες. Στο βιβλίο, που πρώτος μετέφρασε στα αγγλικά ο Thomas Jefferson, ο αναγνώστης θα συναντήσει κεφάλαια που θίγουν κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και φιλοσοφικούς προβληματισμούς όπως την παρουσία του ανθρώπου στο σύμπαν, τις απαρχές της οργάνωσης των κοινωνιών, την προέλευση των κυβερνήσεων και των νόμων, τον φόβο και τις συνωμοσίες των τυρράνων, την αναζήτηση της αλήθειας, τις πηγές των δεινών στις κοινωνίες, ερωτήματα σχετικά με την πιθανή μελλοντική βελτίωση του ανθρώπινου γένους, καθώς επίσης και μία εξαντλητική ανάλυση πάνω σε θέματα θρησκευτικού συγκρητισμού. Άλλωστε ο Βολνέ αποτέλεσε έναν από τους πρώτους Μυθικιστές της Γαλλικής Σχολής, αναδεικνύοντας τα ερευνητικά πεδία της προέλευσης των θρησκευτικών ιδεών, των σχέσεων χριστιανισμού και ηλιακής λατρείας, της αμφισβήτησης του ιστορικού Ιησού και των ομοιοτήτων της πρωταγωνιστικής φιγούρας της κυρίαρχης θρησκείας με προγενέστερες μεσογειακές θεότητες. 230 χρόνια μετά την έκδοσή τους, “Τα Ερείπια” κυκλοφορούν για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα. Στον τόμο που κρατάτε στα χέρια σας συμπεριλαμβάνεται και ένα ακόμa έργο του Βολνέ, το “Ο νόμος της φύσης” ή “Φυσικός Νόμος”. Η κυκλοφορία του έργου από τη σειρά Lux Orbis των εκδόσεων iWrite αποτελεί ένα σημαντικότατο εκδοτικό γεγονός, που αποκαλύπτει στο αναγνωστικό κοινό ένα σπουδαίο, πλην όμως λησμονημένο κείμενο του Γαλλικού...
Κυκλοφορούν τα νέα “Αιρετικά” με έντονο άρωμα Μυθικισμού (27/4)
Στις 30 Δεκεμβρίου του 2018 η Documento είχε κυκλοφορήσει ένα άκρως ενδιαφέρον τεύχος αφιερωμένο στο ρεύμα του Μυθικισμού και την ιστορικότητα του Ιησού, στο πλαίσιο της έκδοσης του τόμου “Αιρετικά” που κυκλοφορεί με την εφημερίδα σε ακαθόριστες χρονικά στιγμές μέσα στον χρόνο. Είχε προηγηθεί ένα ακόμη τεύχος των Αιρετικών με έντονο “μυθικιστικό άρωμα” στα μέσα Αυγούστου. Το Σάββατο 27 Απριλίου του 2019, η εφημερίδα “ξαναχτυπά” με τον όγδοο κατά σειρά τόμο του περιοδικού να είναι έτοιμος να προκαλέσει συζητήσεις και γόνιμο προβληματισμό στο αναγνωστικό κοινό, παρουσιάζοντας μια σειρά από πολύ ενδιαφέροντα άρθρα που σχετίζονται άμεσα με τη χρονική περίοδο που διανύουμε. Αρκετά από αυτά τα κείμενα έχουν και αυτή τη φορά άμεση σχέση με τις μυθικιστικές αναζητήσεις. Τα επερχόμενα “Αιρετικά” κυκλοφορούν με τίτλο “Χριστός και Χριστιανισμός: 10+6 ζητήματα για τον Ιησού, τα κλεμμένα αρχέτυπα και τη θρησκεία που ίδρυσε ο Παύλος“. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε κατ’ αποκλειστικότητα τα περιεχόμενα του τεύχους, ευχόμενοι προκαταβολικά καλή ανάγνωση σε όσους το αποκτήσουν:...
