Όταν στο Mythikismos.gr αναφερόμαστε στην έκδοση ενός βιβλίου, συνήθως αυτό έχει να κάνει με μία μελέτη Έλληνα ή ξένου συγγραφέα που αφορά την αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Ιησού ή τέλος πάντως καταπιάνεται με ένα ζήτημα που θα μπορούσε να ενταχθεί στα χωράφια των Μυθικιστικών αναζητήσεων.
Του Μηνά Παπαγεωργίου, δημοσιογράφου – συγγραφέα
Αυτή τη φορά αποφασίσαμε να πρωτοτυπήσουμε, μιας και ήρθε σε γνώση μας η κυκλοφορία του πρώτου -ενδεχομένως- μυθικιστικού παραμυθιού Έλληνα δημιουργού, που απευθύνεται τόσο σε μικρά, όσο και σε… μεγαλύτερα παιδιά! Ο λόγος για το έργο του Γιώργου Χατζηκυριάκου με τίτλο “Το γελαστό πνεύμα των γιορτών: Πώς ο Διόνυσος έγινε ο άγιος Βασίλης“, που κυκλοφορεί εδώ και λίγους μήνες από τις εκδόσεις Μωραΐτη και πραγματεύεται τη φύση της μορφής του άη Βασίλη, το Διονυσιακό πνεύμα των χειμερινών εορτών και τις μεταλλάξεις που υπέστη η Διονυσιακή φιγούρα μέσα στο χρόνο, από τον Όντιν μέχρι τον άγιο Νικόλαο, έως ότου καταλήξει στον σημερινό Σάντα Κλάους της εποχής του καταναλωτισμού.
Με χιούμορ και οξυδέρκεια, ο συγγραφέας φροντίζει να περάσει στους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες του χρήσιμες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις από τη μυθολογία, τη λαογραφία και την ιστορία αρκετών λαών του πλανήτη μας, συνδυάζοντας τον ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα ενός παραμυθιού με την απομυθοποίηση εικόνων και αντιλήψεων βαθιά ριζωμένων στο συλλογικό ασυνείδητο.
Στο υποκεφάλαιο του παραμυθιού με τίτλο “Ο Κρόνος και ο Χρόνος” ο Χατζηκυριάκος σημειώνει χαρακτηριστικά: “Ταξιδεύοντας προς τη Ρώμη, με το έλατο στον ώμο και το κέρας της Αμάλθειας δεμένο στο ζωνάρι του, ο Διόνυσος, ξεμέθυστος αυτή τη φορά, παρατήρησε πως ο κόσμος είχε αλλάξει. Πέρα από τα κάστρα και τα φρούρια που είχαν φυτρώσει στους λόφους και στις κοιλάδες, οι ναοί των αρχαίων θεών είχαν αντικατασταθεί από εκκλησίες, τα αγάλματα από εικόνες και οι ημίθεοι ήρωες από αγίους και μάρτυρες. Κυρίαρχο σύμβολο παντού ήταν ο σταυρός, εκεί που πέθανε ο Χριστός για να αναστηθεί. Κάθε γιορτή αγροτική γιορτή που ήταν αφιερωμένη στους Ολύμπιους, τώρα ήταν αφιερωμένη στον Ιησού Χριστό. Εκείνος ήταν πια ο Σωτήρας.
Όλα είχαν αλλάξει. Οι λαοί, τα έθιμα και οι εποχές. Οι Ρωμαίοι, αυτοί που κατέκτησαν τους Έλληνες, τώρα πια δεν εξουσίαζαν την Ευρώπη. Μα όσο έκαναν αυτοί κουμάντο, έχοντας ακολουθήσει αρχικά τη λατρεία των Ολύμπιων θεών, κάθε Δεκέμβρη γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, μια γιορτή που ήταν αφιερωμένη στον Κρόνο. Ο Κρόνος ήταν ο αρχηγός των Τιτάνων, ο παππούς του Διονύσου, τον οποίο μετά την Τιτανομαχία ο Δίας κατάφερε να τον εκθρονίσει και να τον αιχμαλωτίσει στον Κάτω Κόσμο, όπου τιμωρήθηκε για όλα εκείνα τα παιδιά που έφαγε τον παλιό καιρό. Στην πορεία τα Σατουρνάλια αντικαταστάθηκαν από τα Χριστούγεννα, ενώ ο Κρόνος από τον Χρόνο ο οποίος την τελευταία μέρα του Δεκέμβρη έφευγε για να έρθει ο καινούργιος. Εκείνη τη μέρα την ονόμαζαν Πρωτοχρονιά και τη γιόρταζαν με πολύ κέφι και παιχνίδι. Όσο για τις Καλένδες, τα τραγούδια που έλεγαν οι άνθρωποι στα Σατουρνάλια από πόρτα σε πόρτα, τώρα πια λέγονταν Κάλαντα”.
“Το γελαστό πνεύμα των γιορτών” (εκδ. Μωραΐτη) του Γιώργου Χατζηκυριάκου αποτελεί μία αξιολογότατη συγγραφική προσπάθεια, ένα παραμύθι που εισάγει μικρούς και μεγάλους αναγνώστες στο πραγματικό (Διονυσιακό) πνεύμα των εορτών, καταδεικνύοντας (πέραν των άλλων) τον τρόπο με τον οποίον το… πνεύμα του Μυθικισμού δύναται να έρθει σε επαφή με ακόμη πιο μικρούς σε ηλικία… ανήσυχους ερευνητές!
- Διαβάστε συμπληρωματικά το σχετικό παλαιότερο άρθρο της Χαρίτας Μήνη, “Το Διονυσιακό πνεύμα των Χριστουγέννων“.
