Ένα Μυθουγεννιάτικο παραμύθι για μικρά (και όχι μόνο) παιδιά
Όταν στο Mythikismos.gr αναφερόμαστε στην έκδοση ενός βιβλίου, συνήθως αυτό έχει να κάνει με μία μελέτη Έλληνα ή ξένου συγγραφέα που αφορά την αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Ιησού ή τέλος πάντως καταπιάνεται με ένα ζήτημα που θα μπορούσε να ενταχθεί στα χωράφια των Μυθικιστικών αναζητήσεων. Του Μηνά Παπαγεωργίου, δημοσιογράφου – συγγραφέα Αυτή τη φορά αποφασίσαμε να πρωτοτυπήσουμε, μιας και ήρθε σε γνώση μας η κυκλοφορία του πρώτου -ενδεχομένως- μυθικιστικού παραμυθιού Έλληνα δημιουργού, που απευθύνεται τόσο σε μικρά, όσο και σε… μεγαλύτερα παιδιά! Ο λόγος για το έργο του Γιώργου Χατζηκυριάκου με τίτλο “Το γελαστό πνεύμα των γιορτών: Πώς ο Διόνυσος έγινε ο άγιος Βασίλης“, που κυκλοφορεί εδώ και λίγους μήνες από τις εκδόσεις Μωραΐτη και πραγματεύεται τη φύση της μορφής του άη Βασίλη, το Διονυσιακό πνεύμα των χειμερινών εορτών και τις μεταλλάξεις που υπέστη η Διονυσιακή φιγούρα μέσα στο χρόνο, από τον Όντιν μέχρι τον άγιο Νικόλαο, έως ότου καταλήξει στον σημερινό Σάντα Κλάους της εποχής του καταναλωτισμού. Το βιβλίο αυτό του Γιώργου Χατζηκυριάκου μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως το πρώτο μυθικιστικό παραμύθι από Έλληνα συγγραφέα. Με χιούμορ και οξυδέρκεια, ο συγγραφέας φροντίζει να περάσει στους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες του χρήσιμες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις από τη μυθολογία, τη λαογραφία και την ιστορία αρκετών λαών του πλανήτη μας, συνδυάζοντας τον ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα ενός παραμυθιού με την απομυθοποίηση εικόνων και αντιλήψεων βαθιά ριζωμένων στο συλλογικό ασυνείδητο. Στο υποκεφάλαιο του παραμυθιού με τίτλο “Ο Κρόνος και ο Χρόνος” ο Χατζηκυριάκος σημειώνει χαρακτηριστικά: “Ταξιδεύοντας προς τη Ρώμη, με το έλατο στον ώμο και το κέρας της Αμάλθειας δεμένο στο ζωνάρι του, ο Διόνυσος, ξεμέθυστος αυτή τη φορά, παρατήρησε πως ο κόσμος είχε αλλάξει. Πέρα από τα κάστρα και τα φρούρια που είχαν φυτρώσει στους λόφους και στις κοιλάδες, οι ναοί των αρχαίων θεών είχαν αντικατασταθεί από εκκλησίες, τα αγάλματα από εικόνες και οι ημίθεοι ήρωες από αγίους και μάρτυρες. Κυρίαρχο σύμβολο παντού ήταν ο σταυρός, εκεί που πέθανε ο Χριστός για να αναστηθεί. Κάθε γιορτή αγροτική γιορτή που ήταν αφιερωμένη στους Ολύμπιους, τώρα ήταν αφιερωμένη στον Ιησού Χριστό. Εκείνος ήταν πια ο Σωτήρας. Όλα είχαν αλλάξει. Οι λαοί, τα έθιμα και οι εποχές. Οι Ρωμαίοι, αυτοί που κατέκτησαν τους Έλληνες, τώρα πια δεν εξουσίαζαν την Ευρώπη. Μα όσο έκαναν αυτοί κουμάντο, έχοντας ακολουθήσει αρχικά τη λατρεία των Ολύμπιων θεών, κάθε Δεκέμβρη γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, μια γιορτή που ήταν αφιερωμένη στον Κρόνο. Ο Κρόνος ήταν ο αρχηγός των Τιτάνων, ο παππούς του Διονύσου, τον οποίο μετά την Τιτανομαχία ο Δίας κατάφερε να τον εκθρονίσει και να τον αιχμαλωτίσει στον Κάτω Κόσμο, όπου τιμωρήθηκε για όλα εκείνα τα παιδιά που έφαγε τον παλιό καιρό. Στην πορεία τα Σατουρνάλια αντικαταστάθηκαν από τα Χριστούγεννα, ενώ...
Σύγχρονοι ακαδημαϊκοί μιλούν για την ιστορικότητα του Ιησού και την αξιοπιστία της Καινής Διαθήκης
“Κανένας ακαδημαϊκός δεν αποδέχεται τις θέσεις των Μυθικιστών για την ιστορικότητα του Ιησού”! Η φράση αυτή είναι μία από τις αγαπημένες… “άμυνες δεύτερης γενιάς” (που εμφανίστηκαν, δηλαδή, κάποια χρόνια μετά τη δυναμική εμφάνιση των μυθικιστικών θέσεων στο ελληνικό διαδίκτυο από το 2013 και εξής) των υποστηρικτών της ιστορικής ύπαρξης της πρωταγωνιστικής φιγούρας του χριστιανισμού. Πόσο, όμως, ορθή είναι μία τέτοια άποψη; Αποτελεί ο Μυθικισμός μία τόσο… fringe υπόθεση, τόσο ώστε να μην είναι δυνατόν να πάρει ισότιμα τη θέση του στο τραπέζι των θεωριών αναφορικά με την ομιχλώδη παρουσία του Ιησού επί γης; Ο Τάσος Καρανίκας ερεύνησε και σταχυολόγησε μία ενδεικτική συλλογή από απόψεις σύγχρονων αναγνωρισμένων ακαδημαϊκών και μελετητών της Βίβλου, που καταδεικνύουν ότι ούτε αυτό το επιχείρημα των απολογητών ή όσων για τους δικούς τους λόγους απορρίπτουν μετά… μανίας τις Μυθικιστικές θέσεις, μπορεί να σταθεί ικανοποιητικά. Το γεγονός αυτό έρχεται να “δέσει” με τις απόψεις που έχουμε εκφράσει πολλές φορές μέσω της αρθρογραφίας μας, ότι δηλαδή ο Μυθικισμός αποτελεί ένα ερευνητικό πεδίο που εισέρχεται δυναμικά τα τελευταία χρόνια στον ακαδημαϊκό κόσμο και είναι έτοιμος να αλλάξει το υπάρχον status δεκαετιών. Το τελευταίο αναλύεται ικανοποιητικότατα και σε μεγάλο βαθμό μέσω της σχετικής εισήγησης του David Fitzgerald. Έλληνες Μυθικιστές, 4/11/2019 Σύγχρονοι ακαδημαϊκοί μιλούν για την ιστορικότητα του Ιησού και την αξιοπιστία της Καινής Διαθήκης. ‘Ερευνα-επιμέλεια: Τάσος Καρανίκας Γράφει ο Dr. Bart Ehrman, καθηγητής της Καινής Διαθήκης στο Chapel Hill της Νότιας Καρολίνας. “Οι καλοί χριστιανοί βιβλικοί μελετητές, συμπεριλαμβανομένων των κορυφαίων Προτεσταντών ή Καθολικών ακαδημαϊκών της Αμερικής, θα σας πουν πώς η Αγία Γραφή βρίθει από ψέματα, ακόμα και αν αρνούνται να χρησιμοποιήσουν τον όρο. Και εδώ βρίσκεται η αλήθεια: Πολλά βιβλία της ΚΔ γράφτηκαν από ανθρώπους που είπαν ψέματα για την ταυτότητά τους, ισχυριζόμενοι πως ήταν κάποιος διάσημος απόστολος όπως ο Πέτρος, ο Παύλος ή ο Ιάκωβος. Στην καθομιλουμένη αυτό το λέμε ψέμα, αλλά ο πιο ευγενικός ακαδημαϊκός όρος είναι πλαστογραφία (ή ψευδεπίγραφο).” https://www.huffpost.com/entry/the-bible-telling-lies-to_b_840301?guccounter=1 “Tουλάχιστον 11 από τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης είναι πλαστογραφίες….Πολλές από αυτές κατασκευάστηκαν από πρώιμους χριστιανούς ηγέτες προκειμένου να τακτοποιήσουν θεολογικές διαμάχες”. http://religion.blogs.cnn.com/2011/05/13/half-of-new-testament-forged-bible-scholar-says/ ——— Πολλές επιστολές του Παύλου είναι πλαστογραφημένες, λέει ο Dr James Tabor, καθηγητής θρησκευτικών σπουδών στο πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας: “Το όνομα του Παύλου χρησιμοποιήθηκε για να επικυρωθούν ιδέες μεταγενέστερων συγγραφέων που ήθελαν να πείσουν τους αναγνώστες πώς προέρχονται απ’τον Παύλο”. http://www.biblicalarchaeology.org/daily/people-cultures-in-the-bible/people-in-the-bible/the-quest-for-the-historical-paul/ ——— Ο Gerd Ludemann, καθηγητής της Κ.Δ. και της χριστιανικής γραμματείας στο πανεπιστήμιο του Goettingen, λέει για τον Παύλο: “O Παύλος πίστευε πώς ένα άτομο ονόματι Ιησούς είχε ζήσει στη Γη και τώρα κάθεται στα δεξιά του Θεού στον ουρανό. Ωστόσo δείχνει να έχει μόνο μια επιφανειακή γνώση των παραδόσεων που σχετίζονταν με τη ζωή του και πουθενά δεν δείχνει κάποια...
Συνέντευξη με τον Jean Pierre Castel (αντιπρόεδρο του “Κύκλου του Ερνέστου Ρενάν”)
Τον Ιούνιο του 2015, με αφορμή την αγγλική μετάφραση του έργου του Γάλλου Μυθικιστή, Georges Ory (1897-1983), αναφερθήκαμε συνοπτικά στην ιστορία της Γαλλικής Μυθικιστικής Σχολής, από τα τέλη περίπου του 18ου αιώνα, αναφορικά με την αμφισβήτηση του ιστορικού Ιησού. Είχαμε, τότε, αναφερθεί στον περίφημο “Κύκλο του Ερνέστου Ρενάν”, ένας οργανισμός που ιδρύθηκε το 1949 με σκοπό “τη μελέτη για την ιστορία των θρησκειών, την κριτική στη Βίβλο και την ελεύθερη έρευνα (libres recherches) σε ότι αφορά τις ρίζες του χριστιανισμού”. Ο “Κύκλος” αποτέλεσε την αιχμή της Μυθικιστικής έρευνας στη χώρα, ενώ μέλη του έχουν διατελέσει εξέχουσες προσωπικότητες της Γαλλικής πνευματικής ζωής, αφήνοντας το ιδιαίτερο στίγμα τους μέσα από εκατοντάδες εκδηλώσεις, ομιλίες αλλά και τα περιεχόμενα των τευχών του εξειδεικευμένου περιοδικού εντύπου “Cahiers”. Στην προσπάθειά μας να συνδέσουμε το χθες με το σήμερα, οι “Έλληνες Μυθικιστές” και το μέλος μας Μηνάς Παπαγεωργίου, ήρθαμε σε επαφή με τον “Κύκλο του Ερνέστου Ρενάν” και συζητήσαμε με τον αντιπρόεδρό του, Jean Pierre Castel. —————————————————————————————————————– Κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, ο “Κύκλος του Ερνέστου Ρενάν” διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο αναφορικά με την παραγωγή σκέψης για τον Μυθικισμό του Ιησού στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Τι έχει αλλάξει από τότε; Έχετε δίκιο, στις αρχές της δεκαετίας του ’50, ο Κύκλος του Ερνέστου Ρενάν είχε μία ιδιαίτερη ενασχόληση για το Μυθικιστικό ζήτημα της ιστορικότητας του Ιησού. Εδώ και αρκετό καιρό ο “Κύκλος” εξακολουθεί να εξελίσσει αυτού του είδους τις αναζητήσεις και στρέφει το ενδιαφέρον του στις συνέπειες του δογματισμού και της πίστης στην ιστορικότητα της Βίβλου γενικότερα, προβληματισμοί που απασχολούν και εσάς, εάν καταλαβαίνω σωστά, κρίνοντας από την ενασχόλησή σας με το ιδιαίτερο και πολύ εύστοχο ζήτημα της ιστορικότητας του Ιησού. Ποια είναι η δική σας άποψη για το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού, έχοντας κατά νου τα δεδομένα από τις έρευνες των προηγούμενων δεκαετιών και αιώνων; Πιστεύω ότι είναι κοινά αποδεκτό μεταξύ των ιστορικών ότι δεν έχουμε ουδεμία απτή απόδειξη της ύπαρξης του Ιησού, στο πλαίσιο μίας απόδειξης συγκρίσιμης με εκείνες που έχουμε για πολλές μορφές της εποχής του (Ηρώδης, Φίλος, Γαμαλιήλ, Πιλάτος κλπ.). Εκτιμώ ότι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι απίθανο η έννοια του του χριστιανισμού να βασίζεται εξ’ ολοκλήρου σε έναν μύθο, αλλά από την άλλη το όνομα του Ιησού ήταν ευρέως διαδεδομένο εκείνη την εποχή. Θεωρείται, επίσης, ότι οι Ευαγγελιστές διηγούνται πιστά τη ζωή ενός τέτοιου άνδρα, παρ’ όλα αυτά τίποτα δεν εγγυάται την ύπαρξή του στο ιστορικό γίγνεσθαι. Οι αντιθέσεις μεταξύ των τεσσάρων Ευαγγελίων με τα αποτελέσματα των ερευνών που διεξήχθησαν επί δύο περίπου αιώνες, γύρω από το θέμα του «ιστορικού Ιησού», συνηγορούν στην ευθραυστότητα της υπόθεσης που στηρίζει την ιστορικότητα. Θεωρείτε ότι οι πληροφορίες που εμπεριέχονται στα Βιβλικά κείμενα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως δεδομένα με ιστορική βάση;...
Οι επιστολές του Ιησού και η υποκρισία του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως
“Όποιος εμπορεύεται ή καπηλεύεται ιερά κειμήλια και μυθώδεις διηγήσεις του Χριστού, των οποίων η πλαστότητα είναι προφανής, δεν ανήκει στο πλήρωμα της Εκκλησίας”. Τάδε έφη ο επίσκοπος Αμορίου Νικηφόρος της μονής Βλατάδων, μιας εκ των τριών μονών της Θεσσαλονίκης που υπάγονται στο πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Με τον τρόπο αυτό, κύκλοι που απηχούν απ’ ευθείας τις θέσεις του πατριάρχη Βαρθολομαίου, πραγματοποιούν για πρώτη φορά παρέμβαση κατά του Κυριάκου Βελόπουλου, αναφορικά με την περιβόητη υπόθεση των “Επιστολών του Ιησού“. Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει αρκετοί μήνες από τη δημοσιοποίηση του σχετικού θέματος, το πατριαρχείο επιλέγει να κάνει μία τέτοια παρέμβαση σε μία όχι και τόσο τυχαία χρονική στιγμή, όπου το κόμμα του κ. Βελόπουλου βρίσκεται κοντά στο να εισέλθει στη Βουλή. Υπάρχουν σαφώς λόγοι πολιτικοί και γεωστρατηγικοί για όλα αυτά (βλ. τις σχέσεις πατριαρχείου και αγ. όρους, ο ρωσικός παράγοντας και οι διενέξεις με το Φανάρι κτλ), τους οποίους υπάρχουν ειδικότεροι από εμάς για να αναλύσουν επαρκώς. Ας επιστρέψουμε, όμως, στον επίσκοπο Αμορίου, που συνέχισε τις σκέψεις του έχοντας ακόμα πιο κριτική στάση απέναντι στις αιτιάσεις Βελόπουλου για τα υποτιθέμενα κείμενα της πρωταγωνιστικής φιγούρας του χριστιανισμού που “διασώζονται” στο αγ. όρος: “Έχουμε καθήκον να παραμένουμε πιστοί στη διδασκαλία, χωρίς να παρασυρόμεθα από ψευδαδέλφους που δυστυχώς και στην εποχή μας προβάλλουν ως αληθή τα κίβδηλα και πλαστά. Όποιοι, είτε παρουσιάζοντας και προωθώντας μυθώδεις διηγήσεις ως εκπορευόμενες από τον ίδιο τον Χριστό, είτε επικαλούμενοι δήθεν ιερά κειμήλια, των οποίων η πλαστότητα είναι προφανής, θέτουν τον εαυτό τους εκτός του πληρώματος της Εκκλησίας”. Ο Νικηφόρος δεν σταμάτησε εκεί: “Ο, τι είναι αληθινό και γνήσιο παρεδόθη από τους Αποστόλους και διεσώθη εντός της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Κανείς, λοιπόν, δεν δύναται να επικαλείται ψευδή στοιχεία όπου στις ημέρες μας μπορεί να καθίστανται ακόμη και προϊόντα εμπορίας και καπηλίας, ενίοτε ακόμη και προεκλογικής, εις βάρος των απλών ανθρώπων”. Όλα όσα διαβάσαμε παραπάνω θα ήταν απολύτως άξια σεβασμού έαν και εφόσον ο πομπός του μηνύματος δεν χαρακτηριζόταν από υψηλές δόσεις… υποκρισίας (έχει λερωμένη τη φωλιά του, κατά το κοινώς λεγόμενον). Γιατί πώς αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς την εκκωφαντική σιωπή της Ορθόδοξης εκκλησίας, είτε αυτή αφορά το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, είτε την Εκκλησία της Ελλάδος, μπροστά στην κατασκευή, εμπορία και διακίνηση κυριολεκτικά δεκάδων ακόμη υποτιθέμενων “κειμηλίων του Ιησού”, που εδώ και αιώνες, κυριολεκτικά, περιφέρονται από χώρα σε χώρα της Ευρώπης, καθιστώντας τους εκκλησιαστικούς παράγοντες-διακινητές τους πλουσιότερους; Είναι άραγε ο Κυριάκος Βελόπουλος λιγότερο πιστός, κατά τα λεγόμενα του Νικηφόρου, σε σχέση με όσους από τον 4ο περίπου μεταχριστιανικό αιώνα και εξής διακινούν και εμπορεύονται υποτιθέμενα αντικείμενα που σχετίζονται με τον Ιησού, με απώτερο στόχο να εδραιωθεί η ιστορικότητα του τελευταίου στις συνειδήσεις των πιστών; Για ποιον λόγο να είναι προφανής η πλαστότητα των “επιστολών του Ιησού”...
Bodily Resurrection in Ancient Fiction
We are looking at the gospel narratives in their literary-narrative context. First we saw a tale of an empty tomb; then we noticed several instances of innocent heroes surviving crucifixion, and now we see how viable the notion of a bodily resurrection from the dead was. By Neil Godfrey, Vridar.org Maybe you have sometimes heard a scholar declare that the very idea of a physical resurrection was unthinkable, certainly abhorrent, to people in the ancient Greco-Roman world. Well, that’s simply not so, as the following details from a late second century novel testify. The novel is Leucippe and Clitophon, by Achilles Tatius. The reader shares the view of the narrator witnessing the sacrificial death from afar off. (Heard that one before?) The body even becomes a sacrificial meal. We could in fact see brigands aplenty and fully armed standing on the opposite side of the trench. They had improvised an altar of earth and near it a coffin. Two of them were leading a girl to the altar with her hands tied behind her back. I couldn’t see who they were in their armor, but I did recognize that the maiden was Leukippe. They poured a libation over her head and led her around the altar to the accompaniment of a flute and a priest intoning what I guessed was an Egyptian hymn — at least, the movements of his mouth and the distention of his facial muscles suggested that he was chanting. Then at a signal they all moved far away from the altar. One of the attendants laid her on her back and tied her to stakes fixed in the ground, as sculptors picture Marsyas bound to the tree. He next raised a sword and plunged it into her heart and then sawed all the way down to her abdomen. Her viscera leaped out. The attendants pulled out her entrails and carried them in their hands over to the altar. When it was well done they carved the whole lot up, and all the bandits shared the meal. As each of these acts was performed, the soldiers and the general groaned aloud and averted their eyes from the sight. But I, contrary to all reason, just sat there staring. It was sheer shock: I was simply thunderstruck by the enormity of the calamity. Perhaps the myth of Niobe was no fiction after all: faced with the carnage of her children, she felt just as I did, and her emotional paralysis had given the appearance of petrifaction. When the ceremony was concluded, so far as I could tell, they placed her body in the coffin, covered it with a lid, razed the altar, and ran away...
