Η χρονολόγηση των Ευαγγελίων και οι θέσεις του Μυθικισμού
Μια παρουσίαση στοιχείων που μπορούν να βοηθήσουν στην χρονολόγηση της συγγραφής των Ευαγγελίων και την σχέση τους με την πραγματικότητα ή με τον μύθο. Στην παρούσα ανάρτηση θα αναδειχθούν μερικά από τα στοιχεία που καταδεικνύουν το γιατί τα Ευαγγέλια και κατ` επέκτασιν οι Πράξεις, δείχνουν να έχουν συνταχθεί αρκετά μετά το 70 κ.ε. και την καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Του Φιλίστωρα, Ιστορικού Ένα από τα επιχειρήματα που λέγονται στην προσπάθεια ανασκευής των αντιφάσεων και των λαθών που αυτά εμπεριέχουν, είναι ότι δεν έχουν σκοπό να γράψουν ιστορία και για αυτό αποδέχονται κάποια μικρά λάθη. Φυσικά τα λάθη είναι μεγάλα όπως θα φανεί, αλλά εδώ θα εξηγήσουμε αν τέτοια λάθη θα ήταν επιτρεπτά αν είχαν γραφεί πριν το 70 κ.ε. Επίσης υπάρχουν κάποια χωρία που δείχνουν εποχές που δεν ήταν σε δράση ο Ιησούς, που ενισχύουν την μεταγενέστερη γραφή τους. Τα ίδια τα κείμενα όλα, παρουσιάζουν μόνο ένα σίγουρο κοινό ιστορικό στοιχείο: Tο τέλος της δράσης του Ιησού έγινε μέσα στην διοίκηση του Πιλάτου, που εκτείνεται από το 26 έως το 36 κ.ε. και κοντά στον θάνατο του Ιωάννη του Βαπτιστή που τον ξέρουμε επίσης από τον Ιώσηπο. Εκτός αυτού έχουν εξαιρετικά λίγα ιστορικά στοιχεία, αντιφάσκοντας μεταξύ τους, τα οποία δεν βοηθούν, αλλά συσκοτίζουν την πραγματικότητα, βοηθώντας έτσι περισσότερο την μυθικιστική εκδοχή της συγγραφής τους. Επιχειρήματα υπέρ της χρονολόγησης πριν το 70 κ.ε. Αρχικά, να υπενθυμίσω την σειρά με την οποία γράφηκαν τα Ευαγγέλια. Το πρώτο είναι το Κατά Μάρκον και το τελευταίο το Κατά Ιωάννην. Η παραδοσιακή χρονολόγηση για το Κατά Μάρκον είναι μεταξύ του 48 και του 65 κ.ε. και του Κατά Ιωάννην 90-120 κ.ε. Οι απολογητές χρονολογούν τα Συνοπτικά Ευαγγέλια και τις Πράξεις πριν το 70 και τα επιχειρήματα για αυτό είναι: -Πρέπει να ζούσαν οι αυτόπτες μάρτυρες που τα έγραψαν οι ίδιοι.-Αναφέρονται στα Ευαγγέλια οι Σαδδουκαίοι που μετά την Καταστροφή εξαφανίστηκαν (σφάχτηκαν από τους Ζηλωτές ως συνεργάτες των Ρωμαίων λίγο πριν την πολιορκία), οπότε δεν υπήρχε λόγος να αναφερθούν.-Δεν αναφέρονται γεγονότα όπως η Καταστροφή του 70, ή ο λιθοβολισμός του Ιακώβου του Αδελφόθεου, άρα οι Πράξεις πρέπει να γράφηκαν πριν το 60 και τα Ευαγγέλια νωρίτερα. Κανένας σοβαρός μελετητής πλέον δεν πιστεύει ότι τα Ευαγγέλια εγράφησαν από τους συγκεκριμένους μαθητές ή ακολούθους. Τα ίδια είναι ανώνυμα και γράφονται ως το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον, και όχι του Ευαγγέλιο του Μάρκου, το ίδιο και τα υπόλοιπα. Το παλαιότερο είναι αυτό του υποτίθεται Μάρκου που υποτίθεται ότι ήταν από δεύτερο χέρι (μαθητής του Πέτρου) και όχι του Ματθαίου ή του Ιωάννη, υποτίθεται μαθητών και αυτοπτών μαρτύρων, τα οποία μαζί με του Λουκά, αντιγράφουν το Κατά Μάρκον ή το λαμβάνουν υπόψιν τους. Για τις Πράξεις το μόνο σίγουρο είναι ότι γράφηκαν από τον ίδιο συγγραφέα του Κατά Λουκάν και μετά από αυτό.Ο ίδιος ο Ματθαίος, αν ήταν ο...
Ένα Μυθουγεννιάτικο παραμύθι για μικρά (και όχι μόνο) παιδιά
Όταν στο Mythikismos.gr αναφερόμαστε στην έκδοση ενός βιβλίου, συνήθως αυτό έχει να κάνει με μία μελέτη Έλληνα ή ξένου συγγραφέα που αφορά την αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Ιησού ή τέλος πάντως καταπιάνεται με ένα ζήτημα που θα μπορούσε να ενταχθεί στα χωράφια των Μυθικιστικών αναζητήσεων. Του Μηνά Παπαγεωργίου, δημοσιογράφου – συγγραφέα Αυτή τη φορά αποφασίσαμε να πρωτοτυπήσουμε, μιας και ήρθε σε γνώση μας η κυκλοφορία του πρώτου -ενδεχομένως- μυθικιστικού παραμυθιού Έλληνα δημιουργού, που απευθύνεται τόσο σε μικρά, όσο και σε… μεγαλύτερα παιδιά! Ο λόγος για το έργο του Γιώργου Χατζηκυριάκου με τίτλο “Το γελαστό πνεύμα των γιορτών: Πώς ο Διόνυσος έγινε ο άγιος Βασίλης“, που κυκλοφορεί εδώ και λίγους μήνες από τις εκδόσεις Μωραΐτη και πραγματεύεται τη φύση της μορφής του άη Βασίλη, το Διονυσιακό πνεύμα των χειμερινών εορτών και τις μεταλλάξεις που υπέστη η Διονυσιακή φιγούρα μέσα στο χρόνο, από τον Όντιν μέχρι τον άγιο Νικόλαο, έως ότου καταλήξει στον σημερινό Σάντα Κλάους της εποχής του καταναλωτισμού. Το βιβλίο αυτό του Γιώργου Χατζηκυριάκου μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως το πρώτο μυθικιστικό παραμύθι από Έλληνα συγγραφέα. Με χιούμορ και οξυδέρκεια, ο συγγραφέας φροντίζει να περάσει στους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες του χρήσιμες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις από τη μυθολογία, τη λαογραφία και την ιστορία αρκετών λαών του πλανήτη μας, συνδυάζοντας τον ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα ενός παραμυθιού με την απομυθοποίηση εικόνων και αντιλήψεων βαθιά ριζωμένων στο συλλογικό ασυνείδητο. Στο υποκεφάλαιο του παραμυθιού με τίτλο “Ο Κρόνος και ο Χρόνος” ο Χατζηκυριάκος σημειώνει χαρακτηριστικά: “Ταξιδεύοντας προς τη Ρώμη, με το έλατο στον ώμο και το κέρας της Αμάλθειας δεμένο στο ζωνάρι του, ο Διόνυσος, ξεμέθυστος αυτή τη φορά, παρατήρησε πως ο κόσμος είχε αλλάξει. Πέρα από τα κάστρα και τα φρούρια που είχαν φυτρώσει στους λόφους και στις κοιλάδες, οι ναοί των αρχαίων θεών είχαν αντικατασταθεί από εκκλησίες, τα αγάλματα από εικόνες και οι ημίθεοι ήρωες από αγίους και μάρτυρες. Κυρίαρχο σύμβολο παντού ήταν ο σταυρός, εκεί που πέθανε ο Χριστός για να αναστηθεί. Κάθε γιορτή αγροτική γιορτή που ήταν αφιερωμένη στους Ολύμπιους, τώρα ήταν αφιερωμένη στον Ιησού Χριστό. Εκείνος ήταν πια ο Σωτήρας. Όλα είχαν αλλάξει. Οι λαοί, τα έθιμα και οι εποχές. Οι Ρωμαίοι, αυτοί που κατέκτησαν τους Έλληνες, τώρα πια δεν εξουσίαζαν την Ευρώπη. Μα όσο έκαναν αυτοί κουμάντο, έχοντας ακολουθήσει αρχικά τη λατρεία των Ολύμπιων θεών, κάθε Δεκέμβρη γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, μια γιορτή που ήταν αφιερωμένη στον Κρόνο. Ο Κρόνος ήταν ο αρχηγός των Τιτάνων, ο παππούς του Διονύσου, τον οποίο μετά την Τιτανομαχία ο Δίας κατάφερε να τον εκθρονίσει και να τον αιχμαλωτίσει στον Κάτω Κόσμο, όπου τιμωρήθηκε για όλα εκείνα τα παιδιά που έφαγε τον παλιό καιρό. Στην πορεία τα Σατουρνάλια αντικαταστάθηκαν από τα Χριστούγεννα, ενώ...
Σύγχρονοι ακαδημαϊκοί μιλούν για την ιστορικότητα του Ιησού και την αξιοπιστία της Καινής Διαθήκης
“Κανένας ακαδημαϊκός δεν αποδέχεται τις θέσεις των Μυθικιστών για την ιστορικότητα του Ιησού”! Η φράση αυτή είναι μία από τις αγαπημένες… “άμυνες δεύτερης γενιάς” (που εμφανίστηκαν, δηλαδή, κάποια χρόνια μετά τη δυναμική εμφάνιση των μυθικιστικών θέσεων στο ελληνικό διαδίκτυο από το 2013 και εξής) των υποστηρικτών της ιστορικής ύπαρξης της πρωταγωνιστικής φιγούρας του χριστιανισμού. Πόσο, όμως, ορθή είναι μία τέτοια άποψη; Αποτελεί ο Μυθικισμός μία τόσο… fringe υπόθεση, τόσο ώστε να μην είναι δυνατόν να πάρει ισότιμα τη θέση του στο τραπέζι των θεωριών αναφορικά με την ομιχλώδη παρουσία του Ιησού επί γης; Ο Τάσος Καρανίκας ερεύνησε και σταχυολόγησε μία ενδεικτική συλλογή από απόψεις σύγχρονων αναγνωρισμένων ακαδημαϊκών και μελετητών της Βίβλου, που καταδεικνύουν ότι ούτε αυτό το επιχείρημα των απολογητών ή όσων για τους δικούς τους λόγους απορρίπτουν μετά… μανίας τις Μυθικιστικές θέσεις, μπορεί να σταθεί ικανοποιητικά. Το γεγονός αυτό έρχεται να “δέσει” με τις απόψεις που έχουμε εκφράσει πολλές φορές μέσω της αρθρογραφίας μας, ότι δηλαδή ο Μυθικισμός αποτελεί ένα ερευνητικό πεδίο που εισέρχεται δυναμικά τα τελευταία χρόνια στον ακαδημαϊκό κόσμο και είναι έτοιμος να αλλάξει το υπάρχον status δεκαετιών. Το τελευταίο αναλύεται ικανοποιητικότατα και σε μεγάλο βαθμό μέσω της σχετικής εισήγησης του David Fitzgerald. Έλληνες Μυθικιστές, 4/11/2019 Σύγχρονοι ακαδημαϊκοί μιλούν για την ιστορικότητα του Ιησού και την αξιοπιστία της Καινής Διαθήκης. ‘Ερευνα-επιμέλεια: Τάσος Καρανίκας Γράφει ο Dr. Bart Ehrman, καθηγητής της Καινής Διαθήκης στο Chapel Hill της Νότιας Καρολίνας. “Οι καλοί χριστιανοί βιβλικοί μελετητές, συμπεριλαμβανομένων των κορυφαίων Προτεσταντών ή Καθολικών ακαδημαϊκών της Αμερικής, θα σας πουν πώς η Αγία Γραφή βρίθει από ψέματα, ακόμα και αν αρνούνται να χρησιμοποιήσουν τον όρο. Και εδώ βρίσκεται η αλήθεια: Πολλά βιβλία της ΚΔ γράφτηκαν από ανθρώπους που είπαν ψέματα για την ταυτότητά τους, ισχυριζόμενοι πως ήταν κάποιος διάσημος απόστολος όπως ο Πέτρος, ο Παύλος ή ο Ιάκωβος. Στην καθομιλουμένη αυτό το λέμε ψέμα, αλλά ο πιο ευγενικός ακαδημαϊκός όρος είναι πλαστογραφία (ή ψευδεπίγραφο).” https://www.huffpost.com/entry/the-bible-telling-lies-to_b_840301?guccounter=1 “Tουλάχιστον 11 από τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης είναι πλαστογραφίες….Πολλές από αυτές κατασκευάστηκαν από πρώιμους χριστιανούς ηγέτες προκειμένου να τακτοποιήσουν θεολογικές διαμάχες”. http://religion.blogs.cnn.com/2011/05/13/half-of-new-testament-forged-bible-scholar-says/ ——— Πολλές επιστολές του Παύλου είναι πλαστογραφημένες, λέει ο Dr James Tabor, καθηγητής θρησκευτικών σπουδών στο πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας: “Το όνομα του Παύλου χρησιμοποιήθηκε για να επικυρωθούν ιδέες μεταγενέστερων συγγραφέων που ήθελαν να πείσουν τους αναγνώστες πώς προέρχονται απ’τον Παύλο”. http://www.biblicalarchaeology.org/daily/people-cultures-in-the-bible/people-in-the-bible/the-quest-for-the-historical-paul/ ——— Ο Gerd Ludemann, καθηγητής της Κ.Δ. και της χριστιανικής γραμματείας στο πανεπιστήμιο του Goettingen, λέει για τον Παύλο: “O Παύλος πίστευε πώς ένα άτομο ονόματι Ιησούς είχε ζήσει στη Γη και τώρα κάθεται στα δεξιά του Θεού στον ουρανό. Ωστόσo δείχνει να έχει μόνο μια επιφανειακή γνώση των παραδόσεων που σχετίζονταν με τη ζωή του και πουθενά δεν δείχνει κάποια...
Συνέντευξη με τον Jean Pierre Castel (αντιπρόεδρο του “Κύκλου του Ερνέστου Ρενάν”)
Τον Ιούνιο του 2015, με αφορμή την αγγλική μετάφραση του έργου του Γάλλου Μυθικιστή, Georges Ory (1897-1983), αναφερθήκαμε συνοπτικά στην ιστορία της Γαλλικής Μυθικιστικής Σχολής, από τα τέλη περίπου του 18ου αιώνα, αναφορικά με την αμφισβήτηση του ιστορικού Ιησού. Είχαμε, τότε, αναφερθεί στον περίφημο “Κύκλο του Ερνέστου Ρενάν”, ένας οργανισμός που ιδρύθηκε το 1949 με σκοπό “τη μελέτη για την ιστορία των θρησκειών, την κριτική στη Βίβλο και την ελεύθερη έρευνα (libres recherches) σε ότι αφορά τις ρίζες του χριστιανισμού”. Ο “Κύκλος” αποτέλεσε την αιχμή της Μυθικιστικής έρευνας στη χώρα, ενώ μέλη του έχουν διατελέσει εξέχουσες προσωπικότητες της Γαλλικής πνευματικής ζωής, αφήνοντας το ιδιαίτερο στίγμα τους μέσα από εκατοντάδες εκδηλώσεις, ομιλίες αλλά και τα περιεχόμενα των τευχών του εξειδεικευμένου περιοδικού εντύπου “Cahiers”. Στην προσπάθειά μας να συνδέσουμε το χθες με το σήμερα, οι “Έλληνες Μυθικιστές” και το μέλος μας Μηνάς Παπαγεωργίου, ήρθαμε σε επαφή με τον “Κύκλο του Ερνέστου Ρενάν” και συζητήσαμε με τον αντιπρόεδρό του, Jean Pierre Castel. —————————————————————————————————————– Κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, ο “Κύκλος του Ερνέστου Ρενάν” διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο αναφορικά με την παραγωγή σκέψης για τον Μυθικισμό του Ιησού στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Τι έχει αλλάξει από τότε; Έχετε δίκιο, στις αρχές της δεκαετίας του ’50, ο Κύκλος του Ερνέστου Ρενάν είχε μία ιδιαίτερη ενασχόληση για το Μυθικιστικό ζήτημα της ιστορικότητας του Ιησού. Εδώ και αρκετό καιρό ο “Κύκλος” εξακολουθεί να εξελίσσει αυτού του είδους τις αναζητήσεις και στρέφει το ενδιαφέρον του στις συνέπειες του δογματισμού και της πίστης στην ιστορικότητα της Βίβλου γενικότερα, προβληματισμοί που απασχολούν και εσάς, εάν καταλαβαίνω σωστά, κρίνοντας από την ενασχόλησή σας με το ιδιαίτερο και πολύ εύστοχο ζήτημα της ιστορικότητας του Ιησού. Ποια είναι η δική σας άποψη για το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού, έχοντας κατά νου τα δεδομένα από τις έρευνες των προηγούμενων δεκαετιών και αιώνων; Πιστεύω ότι είναι κοινά αποδεκτό μεταξύ των ιστορικών ότι δεν έχουμε ουδεμία απτή απόδειξη της ύπαρξης του Ιησού, στο πλαίσιο μίας απόδειξης συγκρίσιμης με εκείνες που έχουμε για πολλές μορφές της εποχής του (Ηρώδης, Φίλος, Γαμαλιήλ, Πιλάτος κλπ.). Εκτιμώ ότι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι απίθανο η έννοια του του χριστιανισμού να βασίζεται εξ’ ολοκλήρου σε έναν μύθο, αλλά από την άλλη το όνομα του Ιησού ήταν ευρέως διαδεδομένο εκείνη την εποχή. Θεωρείται, επίσης, ότι οι Ευαγγελιστές διηγούνται πιστά τη ζωή ενός τέτοιου άνδρα, παρ’ όλα αυτά τίποτα δεν εγγυάται την ύπαρξή του στο ιστορικό γίγνεσθαι. Οι αντιθέσεις μεταξύ των τεσσάρων Ευαγγελίων με τα αποτελέσματα των ερευνών που διεξήχθησαν επί δύο περίπου αιώνες, γύρω από το θέμα του «ιστορικού Ιησού», συνηγορούν στην ευθραυστότητα της υπόθεσης που στηρίζει την ιστορικότητα. Θεωρείτε ότι οι πληροφορίες που εμπεριέχονται στα Βιβλικά κείμενα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως δεδομένα με ιστορική βάση;...
Οι επιστολές του Ιησού και η υποκρισία του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως
“Όποιος εμπορεύεται ή καπηλεύεται ιερά κειμήλια και μυθώδεις διηγήσεις του Χριστού, των οποίων η πλαστότητα είναι προφανής, δεν ανήκει στο πλήρωμα της Εκκλησίας”. Τάδε έφη ο επίσκοπος Αμορίου Νικηφόρος της μονής Βλατάδων, μιας εκ των τριών μονών της Θεσσαλονίκης που υπάγονται στο πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Με τον τρόπο αυτό, κύκλοι που απηχούν απ’ ευθείας τις θέσεις του πατριάρχη Βαρθολομαίου, πραγματοποιούν για πρώτη φορά παρέμβαση κατά του Κυριάκου Βελόπουλου, αναφορικά με την περιβόητη υπόθεση των “Επιστολών του Ιησού“. Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει αρκετοί μήνες από τη δημοσιοποίηση του σχετικού θέματος, το πατριαρχείο επιλέγει να κάνει μία τέτοια παρέμβαση σε μία όχι και τόσο τυχαία χρονική στιγμή, όπου το κόμμα του κ. Βελόπουλου βρίσκεται κοντά στο να εισέλθει στη Βουλή. Υπάρχουν σαφώς λόγοι πολιτικοί και γεωστρατηγικοί για όλα αυτά (βλ. τις σχέσεις πατριαρχείου και αγ. όρους, ο ρωσικός παράγοντας και οι διενέξεις με το Φανάρι κτλ), τους οποίους υπάρχουν ειδικότεροι από εμάς για να αναλύσουν επαρκώς. Ας επιστρέψουμε, όμως, στον επίσκοπο Αμορίου, που συνέχισε τις σκέψεις του έχοντας ακόμα πιο κριτική στάση απέναντι στις αιτιάσεις Βελόπουλου για τα υποτιθέμενα κείμενα της πρωταγωνιστικής φιγούρας του χριστιανισμού που “διασώζονται” στο αγ. όρος: “Έχουμε καθήκον να παραμένουμε πιστοί στη διδασκαλία, χωρίς να παρασυρόμεθα από ψευδαδέλφους που δυστυχώς και στην εποχή μας προβάλλουν ως αληθή τα κίβδηλα και πλαστά. Όποιοι, είτε παρουσιάζοντας και προωθώντας μυθώδεις διηγήσεις ως εκπορευόμενες από τον ίδιο τον Χριστό, είτε επικαλούμενοι δήθεν ιερά κειμήλια, των οποίων η πλαστότητα είναι προφανής, θέτουν τον εαυτό τους εκτός του πληρώματος της Εκκλησίας”. Ο Νικηφόρος δεν σταμάτησε εκεί: “Ο, τι είναι αληθινό και γνήσιο παρεδόθη από τους Αποστόλους και διεσώθη εντός της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Κανείς, λοιπόν, δεν δύναται να επικαλείται ψευδή στοιχεία όπου στις ημέρες μας μπορεί να καθίστανται ακόμη και προϊόντα εμπορίας και καπηλίας, ενίοτε ακόμη και προεκλογικής, εις βάρος των απλών ανθρώπων”. Όλα όσα διαβάσαμε παραπάνω θα ήταν απολύτως άξια σεβασμού έαν και εφόσον ο πομπός του μηνύματος δεν χαρακτηριζόταν από υψηλές δόσεις… υποκρισίας (έχει λερωμένη τη φωλιά του, κατά το κοινώς λεγόμενον). Γιατί πώς αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς την εκκωφαντική σιωπή της Ορθόδοξης εκκλησίας, είτε αυτή αφορά το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, είτε την Εκκλησία της Ελλάδος, μπροστά στην κατασκευή, εμπορία και διακίνηση κυριολεκτικά δεκάδων ακόμη υποτιθέμενων “κειμηλίων του Ιησού”, που εδώ και αιώνες, κυριολεκτικά, περιφέρονται από χώρα σε χώρα της Ευρώπης, καθιστώντας τους εκκλησιαστικούς παράγοντες-διακινητές τους πλουσιότερους; Είναι άραγε ο Κυριάκος Βελόπουλος λιγότερο πιστός, κατά τα λεγόμενα του Νικηφόρου, σε σχέση με όσους από τον 4ο περίπου μεταχριστιανικό αιώνα και εξής διακινούν και εμπορεύονται υποτιθέμενα αντικείμενα που σχετίζονται με τον Ιησού, με απώτερο στόχο να εδραιωθεί η ιστορικότητα του τελευταίου στις συνειδήσεις των πιστών; Για ποιον λόγο να είναι προφανής η πλαστότητα των “επιστολών του Ιησού”...
