Όταν τον Νοέμβριο του 2013, η ιστοσελίδα mythikismos.gr και η αντίστοιχη σελίδα στο facebook, “Έλληνες Μυθικιστές”, έκαναν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους στο ελληνικό διαδίκτυο, μία δημόσια συζήτηση αναφορικά με την προβληματική γύρω από την ιστορικότητα του Ιησού, ακόμη και σε διαδικτυακά στέκια αθέων ή αγνωστικιστών, αντιμετωπιζόταν μάλλον με μεγάλη καχυποψία. Ο δε όρος “Μυθικισμός” αποτελούσε μία λέξη τη σημασία της οποίας ελάχιστοι γνώριζαν.
Του Μηνά Παπαγεωργίου, δημοσιογράφου-συγγραφέα
Πέντε χρόνια αργότερα, η άτυπη αυτή ομάδα των Ελλήνων Μυθικιστών (την οποία αποτελούν ακαδημαϊκοί, φιλόλογοι, πολιτισμολόγοι δημοσιογράφοι και πολλοί ανεξάρτητοι ερευνητές) δείχνει -μέσω της αρθρογραφίας της και των δράσεών της- να έχει αντιστρέψει πλήρως την εικόνα αυτή, ακόμη και σε περιπτώσεις μετριοπαθών χριστιανών συμπολιτών μας που συμμετέχουν σε σχετικές συζητήσεις εντός και εκτός διαδικτύου. Κλειδί για την προαναφερθείσα διάδοση και σε έναν βαθμό αποδοχή των μυθικιστικών θέσεων από ένα διόλου ευκαταφρόνητο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, αποτέλεσε δίχως αμφιβολία ο τρόπος με τον οποίο αυτές επικοινωνήθηκαν κατά τα προηγούμενα χρόνια: παντελής απουσία ειρωνίας, επιθετικότητας ή φανατισμού, διαχωρισμός του Ιησού της πίστης από τον Ιησού της ιστορίας και εμμονή στην υπογράμμιση του γεγονότος ότι ο Μυθικισμός δεν αποτελεί κάποιο κοσμοθεωρητικό μονοπάτι (κάποιου είδους πίστης ή μη πίστης, δηλαδή), αλλά ένα ερευνητικό πεδίο το οποίο δύναται να ερευνήσει κάθε θρησκευόμενος ή μη θρησκευόμενος άνθρωπος αυτού του κόσμου. Τα αποτελέσματα της σχετικής δημοσκοπικής έρευνας του mythikismos.gr και τα οποία προέκυψαν από τη συμπλήρωση 700 ανώνυμων ερωτηματολογίων στις αρχές του έτους που φεύγει, επιβεβαίωσαν σε μεγάλο βαθμό τα προαναφερθέντα.
Παρακάτω ακολουθεί συνοπτικά μία όσο το δυνατόν πιο περιεκτική επισκόπηση αυτής της πενταετούς δράσης που τάραξε και εξακολουθεί να ταράζει τα διαδικτυακά και όχι μόνον νερά της χώρας μας.
Ανάδειξη της ιστορίας των ιδεών του Μυθικισμού
Πέρα από τα άρθρα ειδικού ενδιαφέροντος για την ιστορικότητα του Ιησού και τις ομοιότητες της ευαγγελικής ιστορίας με άλλες προχριστιανικές παραδόσεις, το mythikismos.gr ανέδειξε και εξακολουθεί να αναδεικνύει το ευρωπαϊκό όσο και το εγχώριο παρελθόν του εν λόγω ρεύματος, δείχνοντας ότι οι συγκεκριμένες απόψεις έχουν βαθιά τις ρίζες τους στα χρόνια του Διαφωτισμού. Για παράδειγμα έχουν πραγματοποιηθεί εκτενείς αναφορές στη Γερμανική όσο και τη Γαλλική σχολή, εκπρόσωποι των οποίων σηματοδότησαν κατά τον 18ο και 19ο αιώνα την κριτική έρευνα για τον ιστορικό Ιησού.
Παράλληλα έχουν παρουσιαστεί πρωτότυπα άρθρα που αναφέρονται στις πρώτες καταγραφές μυθικιστικών απόψεων στη χώρα μας, σε φύλλα εφημερίδων στα τέλη του 19ου αιώνα.
Κατάρριψη μύθων
Οι Έλληνες Μυθικιστές και το mythikismos.gr έχουν πρωτοστατήσει σε μια σειρά από καταρρίψεις μύθων που κυκλοφορούν επηρεάζοντας χιλιάδες συμπολίτες μας, τόσο στο ελληνικό διαδίκτυο, όσο και σε παρακμιακές εκμπομπές τηλεπωλήσεων με έντονο ιδεολογικοθρησκευτικό περιεχόμενο. Η ιστορικότητα/ιστορική βαρύτητα αντικειμένων και κειμένων όπως η Επιστολή του Πόντιου Πιλάτου για τον Ιησού, οι περίφημες υποτιθέμενες Επιστολές του Ιησού που πλασάρονταν από γνωστό τηλεαστέρα-πολιτικό, ακόμη και η παράκρουση για την ανακάλυψη του παπύρου με τον παντρεμένο Ιησού, όλα τα προηγούμενα τοποθετήθηκαν στις σωστές βάσεις τους μέσα από σχετικά τεκμηριωμένα άρθρα.
Σε σύνδεση με το εξωτερικό
Καθ’ όλη τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, το mythikismos.gr είναι… συνδεδεμένο με τις μεγαλύτερες ξένες ιστοσελίδες που ερευνούν ζητήματα όπως η ιστορικότητα του Ιησού, η ιστορική βαρύτητα των ευαγγελίων και οι επιρροές των πρωτοχριστιανικών κειμένων από άλλα προχριστιανικά κείμενα και παραδόσεις της Μεσογείου.
Με αυτόν τον τρόπο οι επισκέπτες της σελίδας μαθαίνουν πολύ σύντομα νέα που αφορούν επικείμενες κυκλοφορίες βιβλίων και επιστημονικών journals σχετικών με τον μυθικισμό στο εξωτερικό, καθώς επίσης και ομιλίες, συνέδρια ειδικά σεμινάρια και debates που διοργανώνονται κάθε τόσο.
Ένα παγκόσμιο δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών
Συνεχίζοντας από τα παραπάνω, για τους Έλληνες Μυθικιστές το διαδίκτυο αποτέλεσε και αποτελεί ένα πρώτης τάξεως εργαλείο για ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων. Έτσι υπάρχουν σταθερές επαφές και ανταλλαγές πληροφοριών με ερευνητές, ακαδημαϊκούς, ακόμη και αντίστοιχες συλλογικότητες (χαρακτηριστική η περίπτωση της ομάδας των “Μυθικιστών του Μιλγουόκι – Mythicist Milwaukee” με την οποία υφίσταται σταθερή συνεργασία) από τις ΗΠΑ, τη Μ. Βρετανία, την Αυστραλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Σουηδία και την Νορβηγία.
Το συνέδριο
Στις 22 Μαΐου του 2016, οι Έλληνες Μυθικιστές διοργάνωσαν στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων το πρώτο συνέδριο του είδους στη χώρα μας. Στην επιτυχημένη αυτή εκδήλωση παρουσιάστηκαν πρωτότυπες εργασίες Ελλήνων και ξένων μελετητών, που κυκλοφόρησαν σε τόμο πρακτικών υπό τον τίτλο “Ιησούς και Μύθος” (εκδ. Δαιδάλεος).
Η αναγγελία του συνεδρίου προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από φονταμενταλιστικές και ακροδεξιές ιστοσελίδες και εφημερίδες, από τους πρώτους κιόλας μήνες του έτους, με τον δήμαρχο Αθηναίων κ. Καμίνη να δέχεται τα πυρά των ακραίων αυτών κύκλων, με αφορμή την καθ’ όλα νόμιμη άδεια παραχώρησης της αίθουσας “Αντώνης Τρίτσης” σε κατοίκους της πόλης, αφού ακολουθήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι τέσσερις μόλις μέρες πριν από τη διοργάνωση του συνεδρίου, το κόμμα της Χρυσής Αυγής επιχείρησε να το ακυρώσει, μέσω σχετικής επιστολής που έστειλε στο υπ. Παιδείας ο βουλευτής Ηλίας Παναγιώταρος, στην οποία και έκανε λόγο για… “απόπειρα καταστροφής της πίστης των Ελλήνων”! Τέσσερις, περίπου, μήνες αργότερα, ο μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος, αποτελούσε τον μοναδικό, μέχρι στιγμής, ανώτατο ιεράρχη που αναφέρθηκε ονομαστικά στον Μυθικισμό, κατά τη διάρκεια του χαιρετισμού του προς το “ποίμνιον” εν όψει της νέας σχολικής χρονιάς. Πιο συγκεκριμένα, ο μητρόπολίτης χαρακτήρισε τον Μυθικισμό ως έναν από τους μεγάλους κινδύνους που αντιμετωπίζει σήμερα η χριστιανική πίστη (στην πραγματικότητα ο Μυθικισμός σέβεται την πίστη του κάθε ανθρώπου και τη διαχωρίζει από την ιστορική έρευνα), μαζί με άλλες εχθρικές προς την Ορθοδοξία έννοιες και καταστάσεις όπως οι προσφυγικές ροές, η επιστήμη, η “κατευθυνόμενη παιδεία”, ο φιλοσοφικός ορθολογισμός και οι ανθρωπολογικές επιστήμες, η θεωρία της εξέλιξης, η πρόοδος στη γενετική, η θεωρία των πάντων στο πεδίο της αστροφυσικής, ο τρανσουμανισμός (εξτροπιανισμός) και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Υποτιτλισμός και προβολή μυθικιστικών ντοκιμαντέρ και ομιλιών
Τον Οκτώβρη 2012 οι Έλληνες Μυθικιστές υποτίτλισαν το ντοκιμαντέρ του Joseph Atwill, “Ο Μεσσίας του Καίσαρα”, πραγματοποιώντας δύο προβολές στον κινηματογράφο “Μικρόκοσμος” στην Αθήνα. Το φιλμ ανεδείκνυε τη θεωρία της Ρωμαϊκής καταγωγής του χριστιανισμού, με τον σκηνοθέτη Fritz Heede να παρουσιάζει μια σειρά από συνεντεύξεις με γνωστούς υποστηρικτές της μυθικιστικής θεωρίας από τις ΗΠΑ, τη Μ. Βρετανία και την Αυστραλία. Η προβολή του ντοκιμαντέρ, που “ανέβηκε” στο youtube λίγους μήνες αργότερα, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε ακροδεξιές εφημερίδες και blogs εκείνης της εποχής, λίγες μόλις ημέρες μετά τα γεγονότα του “Χυτήριου”.
Στις 30 Σεπτεμβρίου και 1 Οκτωβρίου του 2017, οι Έλληνες Μυθικιστές “ξαναχτύπησαν” μέσω της προβολής του υποτιτλισμένου “Batman and Jesus” του αμερικανού Josef Richards (η ταινία για επικοινωνιακούς λόγους προβλήθηκε υπό τον τίτλο “Το Αρχέτυπο του ήρωα”), ένα φρέσκο ντοκιμαντέρ που επιχείρησε μέσα από το έξυπνο χιούμορ να αναδείξει τις αρχετυπικές ηρωικές βάσεις επάνω στην οποία χτίστηκε η μυθική φιγούρα του Ιησού των Ευαγγελίων. Και σε αυτή την περίπτωση το φιλμ φιλοξένησε τις απόψεις αρκετών γνωστών εκπροσώπων του Μυθικισμού. Η επικείμενη πρεμιέρα του φιλμ ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων σε ακραίους φονταμενταλιστικούς κύκλους της χώρας μας, με γνωστό ρασοφόρο να διοργανώνει… τελετή εξορκισμού (!) έξω από τον κινηματογράφο “Τριανόν” κατά τη δεύτερη ημέρα προβολής της ταινίας.
Όμως οι υποτιτλισμοί ντοκιμαντέρ δεν βρήκαν διέξοδο μόνο στις κινηματογραφικές αίθουσες. Για παράδειγμα τον Δεκέμβρη του 2015, οι Έλληνες Μυθικιστές παρουσίασαν στη βιντεοπλατφόρμα dailymotion το ντοκιμαντέρ του BBC, “Είχε ο θεός γυναίκα;”, με παρουσιάστρια την ελληνικής καταγωγής καθηγήτρια της εβραϊκής Βίβλου και των αρχαίων θρησκειών στο πανεπιστήμιο του Έξετερ, Φραντσέσκα Σταυρακοπούλου.
Τέλος, στο μυθικιστικό κανάλι “RealityvsMyth Gr” στο youtube, παρουσιάζονται σε μηνιαία βάση και με ελληνικούς υπότιτλους, πολλές ενδιαφέρουσες ομιλίες και συνεντεύξεις δημοφιλών και αξιόλογων ανά τον κόσμο μελετητών, δημιουργώντας μια χρήσιμη μυθικιστική βιντεοθήκη. Στο youtube θα βρείτε επίσης και το κανάλι “Έλληνες Μυθικιστές” με ορισμένα αξιοπρόσεκτα βίντεο και ομιλίες από το 1ο Πανελλαδικό Συνέδριο για τον Μυθικισμό.
Άρθρα που έγιναν… viral
Η αρθρογραφία του mythikismos.gr διαχωρίζεται σε άρθρα επικαιρότητας, μελέτες, βιβλιοπαρουσιάσεις και αρθρογραφία στα αγγλικά. Τα δεκάδες κείμενα που έχουν παρουσιαστεί κατά την τελευταία πενταετία διαδίδονται κάθε φορά ταχύτατα με τη βοήθεια των κοινωνικών δικτύων και των χιλιάδων αναγνωστών που ακολουθούν τους σχετικούς λογαριασμούς σε facebook και twitter.
Ωστόσο, κάποια από τα κείμενα αυτά γνωρίζουν μία ιδιαίτερη δημοφιλία και διαχρονική διάδοση στους κόλπους του ελληνικού διαδικτύου, καθίστανται με μία λέξη viral. Ενδεικτικά αναφέρουμε το άρθρο “Το top 10 της χριστιανικής μεταπολιτευτικής λογοκρισίας”, που γράφτηκε με αφορμή την περίπτωση της δίωξης του “Γέροντα Παστίτσιου”, το κείμενο με τίτλο “Τάφος του Ιησού: Συνέχεια στη διαστρέβλωση των ιστορικών δεδομένων” που παρουσιάστηκε εξαιτίας της παραπληροφόρησης αναφορικά με τις εργασίες συντήρησης στον “πανάγιο τάφο” της Ιερουσαλήμ, το άρθρο επικαιρότητας αναφορικά με την ανάλυση των θέσεων που εκφράζει το σχολικό εγχειρίδιο της Β’ Γυμνασίου για την ιστορικότητα του Ιησού, καθώς επίσης και τη μελέτη του Τάσου Καρανίκα με θέμα “Τα 48 επιχειρήματα των χριστιανών απολογητών για την ιστορικότητα του Ιησού”, μία κορυφαίας σημασίας εργασία που έχει ήδη καταστεί σημείο αναφοράς για ερευνητές του θέματος στο ελληνικό διαδίκτυο.
Προβολή σε ΜΜΕ
Από το 2013 μέχρι και σήμερα, έχουν παρουσιαστεί δεκάδες αφιερώματα, ειδικά άρθρα, συνεντεύξεις και απόψεις μελών των Ελλήνων Μυθικιστές σε δημοφιλή ΜΜΕ της χώρας μας, με κορυφαία, ενδεχομένως, στιγμή την κυκλοφορία του τεύχους “Αιρετικά” τον Δεκέμβριο του 2018 σε συνεργασία με δημοσιογράφους της εφημερίδας Documento. Τα προηγούμενα καθιστούν σαφές ότι τέτοιου είδους πνευματικές και ερευνητικές αναζητήσεις δεν αφορούν μόνο μία ανώτερη μορφωμένη ελίτ, αλλά δύναται κάλλιστα να αγγίζουν και να ευαισθητοποιούν κάθε ανοιχτόμυαλο ενδιαφερόμενο συμπολίτη μας, με μία ασφαλώς μίνιμουμ καλλιέργεια.
- Σημείωση: Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στον τόμο “Αιρετικά Νο6” της εφημερίδας Documento, που κυκλοφόρησε στις 30 Δεκεμβρίου 2018.
