Eνα νέο ιστορικό μυθιστόρημα που επιχειρηματολογεί υπέρ του μυθικιστικού ζητήματος κυκλοφορεί εδώ και λίγους μήνες στην αγγλική γλώσσα. Εάν επιθυμούσατε να αναμίξετε τις πνευματικές σας αναζητήσεις για τον Μυθικισμό με τις συγκινήσεις που προσφέρει ένα μυθιστόρημα, τότε ο αμερικανός συγγραφέας Vincent Czyz (νικητής του βραβείου Faulkner για short fiction) παρουσιάζει για εσάς κάτι άκρως ενδιαφέρον: ένα μυθιστόρημα δράσης, οι κεντρικοί πρωταγωνιστές του οποίου ανακαλύπτουν σταδιακά πως ο Ιησούς είναι λιγότερο ένα ιστορικό πρόσωπο και περισσότερο ένα μωσαϊκό αρχαίων προσώπων, τόσο μυθικών όσο και πραγματικών.
Αναφερόμαστε στο «The Christos Mosaic», η kindle έκδοση του οποίου βρέθηκε τους προηγούμενους μήνες στην κορυφή (!) των best seller ιστορικών μυθιστορημάτων του amazon (γεγονός που μας προϊδεάζει για τη διάδοση των μυθικιστικών απόψεων περί της ιστορικότητας του Ιησού στο αγγλόφωνο αναγνωστικό κοινό). Ένας κριτικός περιέγραψε το βιβλίο ως «ένα ανάγνωσμα που προκαλεί τον αναγνώστη να σκεφτεί», «ένα ακαδημαϊκό διήγημα που απαίτησε σοβαρή έρευνα».
Ο δημοφιλής Καναδός Μυθικιστής Εarl Doherty είχε παρουσιάσει στο παρελθόν ένα παρόμοιο εγχείρημα, όταν έγραψε το “Τhe Jesus Puzzle:A novel About the Greatest Question of Our Time”, όπου συνέταξε όλα τα ιστορικά του επιχειρήματα σε μορφή μυθιστορήματος. Το μυθιστόρημα του Czyz είναι πιο περιπετειώδες από αυτό του Doherty. Πρόκειται για ένα θρίλερ μυστηρίου που διαδραματίζεται στον κόσμο της μαύρης αγοράς αρχαιοτήτων, πασπαλισμένο με δόσεις σεξ και βίας, την ίδια στιγμή που η αφήγηση ρέει μέσω της ανακάλυψης των πρωταγωνιστών πως ο Ιησούς εξελίχτηκε ως ένα μωσαϊκό διαφορετικών θρησκευτικών ιδεών, μοτίβων και προσώπων.
Ένα άλλο σχετικό με τον «μύθο του Ιησού» μυθιστόρημα που είχε εκδοθεί πριν από περίπου εξήντα χρόνια ήταν το “Jesus Came Again: A Parable” του Vardis Fischer. Ο Fischer παρουσίασε την δική του εκδοχή για το πώς γράφτηκε το πρώτο Ευαγγέλιο: σαν μια παραβολή, όχι σαν ιστορία ή βιογραφία.
Λεπτομέρειες από το βιβλίο
H εισαγωγή τους μυθιστορήματος του Vincent Czyz παρουσιάζει ένα ολόκληρο καστ από ιστορικούς χαρακτήρες, προκειμένου να προετοιμάσει τον αναγνώστη για όσα θα ακολουθήσουν. Το καστ συμπεριλαμβάνει ονόματα όπως ο Ιούδας ο Γαλιλαίος, ο Ιώσηπος, ο Φίλωνας, ο Σίμωνας μπεν Γιόρα, οι Εβιωνίτες, ο Παπίας και ο Πατέρας Roland de Vaux. O τελευταίος χαρακτήρας είναι:
“Διευθυντής του Ecole Biblique et Archaeologique, ένα δομινικανό σχολείο με έδρα την Ιερουσαλήμ. Βαθιά συντηρητικός, θεωρούμενος ως αντισημίτης, τόσο σε πολιτικό όσο και θρησκευτικό επίπεδο. Μεγάλωσε στην Γαλλία και ηγήθηκε της ομάδας που μελέτησε τον θησαυρό των χειρογράφων της Νεκράς Θάλασσας που βρέθηκε στην σπηλιά 4 το 1952”.
Ο βραβευμένος συγγραφέας του “The Christos Mosaic”, Vincent Czyz
Τα προηγούμενα ακολουθούνται από ένα χρονοδιάγραμμα γεγονότων που ξεκινάει από το 198 π.α.χ.χ (η Ιουδαία υπό τον έλεγχο των Σελευκιδών) μέχρι το 95-120 μ.α.χ.χ (την σύνθεση του Ευαγγελίου του Ιωάννη).
Οι αναγνώστες που είναι εξοικειωμένοι μ’αυτό το θέμα, θα βρουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον επίλογο του Czyz. Exει τίτλο “Μυθικιστές και Ιστορικιστές”. Ακολουθούν ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
“Η ιδέα της μη ιστορικότητας του Ιησού δεν είναι καινούργια. Αυτό που είναι καινούργιο είναι η ισχύς που αποκτάει η ιδέα.
Αν έχετε διαβάσει το βιβλίο του Ehrman xωρίς να είχατε ποτέ την πολυτέλεια να μελετήσετε σε βάθος τη Βίβλο, ή αν αποτύχατε να δώσετε την απαιτούμενη προσοχή στα αντιεπιχειρήματα αυτών που το έχουν κάνει, τότε οι θέσεις του Erhman φαίνονται πειστικές. Ωστόσο αυτές οι θέσεις διαψεύδονται στο “Bart Ehrman and the Quest of the Historical Jesus “. Σ’αυτή την συλλογή από εργασίες, ο Frank Zindler, o Richard Carrier και ο Εarl Dohearty, επισημαίνουν τα αντιεπιστημονικά λάθη του Εhrman, μερικά από τα οποία είναι αρκετά ντροπιαστικά…”
O Czyz περιγράφει τα αναγνώσματα που τον οδήγησαν να αμφισβητήσει την ιστορικότητα του Ιησού, μέσα από την ενασχόλησή του με τις εργασίες τόσο των Μυθικιστών, όσο και των συμβατικών μελετητών (πχ Burkert, Koester) πάνω στις αρχαίες θρησκείες, μυθολογίες και τα χριστιανικά ευαγγέλια. Oι Robert Price και Earl Doherty κατέχουν ειδική θέση στους μελετητές που επηρέασαν την σκέψη του.
Η διανοητική εξερεύνηση του μυθιστορήματος μας ταξιδεύει όχι μόνο μέσω της Q (μια υποτιθέμενη πηγή των Ευαγγελίων), αλλά και σε πιο πρώιμες υποθετικές πηγές, όπως η Q1 και η Q2, o Λόγος, ο ουράνιος Αδαμ του Φίλωνα, τα Ρητά της Σοφίας, η κυνική φιλοσοφία, οι Θεραπευτές, το Ευαγγέλιο του Θωμά, οι μυστηριακές λατρείες, ο Ιώσηπος και άλλες κεντρικές φιγούρες του Εβραϊκού Πολέμου, οι ελληνορωμαϊκες θεότητες, οι Βάκχες και πολλοί άλλοι.
Tελικά, προς το τέλος, διαβάζουμε πως όλες οι ψηφίδες του μωσαϊκού ενώνονται μέσα στο μυαλό του περίεργου Drew:
“Μετά την καταστροφή του Ναού το 70 μ.a.x.x και την επανίδρυση της ρωμαϊκής ηγεμονίας, ο Μάρκος βλέπει την ματαιότητα ενός στρατιωτικού μεσσία και συνθέτει έναν πνευματικό λυτρωτή… Aπό τα κομμάτια άλλων θρησκευτικών ηγετών, παγανιστών μάγων, μεσσιανικών μορφών και των παυλιανικών επιστολών. Αλλιώς, γιατί ο Χριστός μιλάει πολλές φορές σαν Κυνικός, άλλες σαν τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, μερικές φορές σαν Ζηλωτής και μερικές άλλες σαν τον Ιάκωβο τον Δίκαιο;
Το ευαγγέλιο του Μάρκου δεν ήταν μια σκόπιμη εξαπάτηση. Ήταν μέρος μιας παράδοσης. Ήταν “midrash”- θρησκευτική φαντασία. Μια αλληγορία. Εντελώς αποδεκτή εκείνη την εποχή. Δεν ήταν ο Σέραπις ένας πολύσύνθετος θεός; Οι τελετές του Μίθρα δεν αποτέλεσαν το υπόστρωμα για τα Σατουρνάλια; Ακόμα και η κοινότητα του Κουμράν έκανε το ίδιο με τον δικό της τρόπο: οι παλαιές Γραφές ερμηνεύονταν με τρόπο εφαρμόσιμο στον πρώτο αιώνα”.
Με την επισήμανση της προσδοκίας του Μυθικιστή Frank Zindler ότι κατά την διάρκεια της ζωής του «θα αναγνωριστεί το γεγονός ότι ο Ιησούς της Ναζαρέτ είναι ένα μυθικό πρόσωπο όπως ο Όσιρις ή ο Διόνυσος» ο Vincent Czyz προβλέπει πως αυτό είναι «ελάχιστα φιλόδοξο»:
“Ελπίζω πως αυτό το μυθιστόρημα θα οδηγήσει τους αναγνώστες να κάνουν την δική τους έρευνα… Kαι ίσως λάβουν υπόψιν την προτροπή του Emerson να εδραιώσουν «μια γνήσια σχέση με το σύμπαν»… Είναι καιρός να σταματήσουμε να ψάχνουμε για σωτήρες έξω από εμάς και δουλέψουμε μόνοι μας”.
Αξιοσημείωτο, τέλος, το γεγονός ότι προ ολίγων εβδομάδων, ο ίδιος ο Czyz αναφέρθηκε μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο facebook, στην αγγλική έκδοση της δημοσιογραφικής έρευνας του Μηνά Παπαγεωργίου, “Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών” – εκδ. Δαιδάλεος (Jesus Mythicism: An introduction).
Σημ. για το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες και απόψεις του Neil Godfrey από το blog Vridar.
