Τα Θεοφάνια και ο Μυθικισμός του νερού σε κρασί
Μία από τις αγαπημένες θεότητες των αρχαίων Ελλήνων ήταν δίχως αμφιβολία ο Διόνυσος. Παρά το γεγονός ότι δεν ανήκε στις κύριες θεότητες του Ολύμπιου πανθέου, οι εορτές προς τιμήν του σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια αποτελούσαν σημαντικά θρησκευτικά δρώμενα. Στο σύντομο αυτό άρθρο, θα σταθούμε στη λατρεία του Διονύσου στο νησί της Άνδρου, κάνοντας αναφορά σε ένα ιδιαίτερο θαύμα που λάμβανε χώρα στις αρχές του Γενάρη. Στη συνέχεια, παραμένοντας στο νησί, θα μιλήσουμε για το πως η παράδοση αυτή επηρέασε τους καλλιτέχνες της Αναγέννησης, και για την Μυθικιστική αναβίωση του διονυσιακού θαύματος κάτω από την επιρροή του Ιησού, αυτή τη φορά. Του Μηνά Παπαγεωργίου, δημοσιογράφου-συγγραφέα Ιστορικές και αρχαιολογικές μαρτυρίες του τέταρτου και του τρίτου προχριστιανικού αιώνα μαρτυρούν πέραν πάσης αμφιβολίας τη σημαντικότατη θέση που κατείχε η λατρεία του θεού στο κυκλαδίτικο νησί. Μάλιστα οι ειδικοί υποστηρίζουν πως ο Διόνυσος λατρευόταν στην Άνδρο από τα κλασσικά χρόνια. Ιδιαίτερη μνεία στις σχετικές παραδόσεις κάνουν ακόμα και Ρωμαίοι ιστορικοί και περιηγητές που την επισκέφτηκαν κατά τον πρώτο μεταχριστιανικό αιώνα. Η Διονυσιακή λατρεία και το θαύμα της Άνδρου Εδώ θα σταθούμε στα όσα αναφέρει στο έργο του ο Γάιος Λικίνιος Μουκιανός, ένα επιφανής Ρωμαίος που έγινε τρεις φορές Ύπατος και παρ’ ολίγον να διαδεχθεί τον Νέρωνα στον αυτοκρατορικό θρόνο. Το έργο του δεν υπάρχει σήμερα αυτούσιο, διασώθηκε όμως από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο (23-79 μ.α.χ.χ [1]). Ο Μουκιανός, λοιπόν, κάνει λόγο για την Ανδριώτικη γιορτή της Θεοδοσίας. Αυτή λάμβανε χώρα στον εκεί ναό του Διονύσου, όπου κάθε χρόνο, στις 5 Ιανουαρίου, το νερό που ανάβλυζε από την πηγή του βωμού έπαιρνε τη γεύση του κρασιού. Σύμφωνα με μία άλλη παράδοση, που επίσης διασώζει ο Μουκιανός, κατά τη διάρκεια των επταήμερων εορτασμών του Διονύσου στο νησί (τα κατ’ Αγρούς Διονύσια εορτάζονταν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας από τα τέλη Δεκεμβρίου έως τις αρχές Ιανουαρίου), το νερό της πηγής του μετατρεπόταν σε κρασί, παρ’ όλα αυτά έχανε τις θαυματουργικές του ιδιότητες μόλις μεταφερόταν σε σημείο όπου δεν είχε πλέον επαφή με το βωμό του θεού.[2] Μία έμμεση αναφορά στο συγκεκριμένο θαυματουργικό γεγονός κάνει και ο σοφιστής Φιλόστρατος [3] στο έργο του “Εικόνες”. Σε μία από τις διαλέξεις του, κάνει λόγο για έναν πίνακα Ανδριωτών (μτφρ του Δημήτρη Πλάντζου): Το θέμα του πίνακα είναι το ρεύμα από κρασί που βρίσκεται στο νησί της Άνδρου και οι Ανδριώτες που έχουν μεθύσει στο ποτάμι. Διότι από τον Διόνυσο η γη των Ανδρίων έχει γεμίσει με κρασί και σκάει και τους το φέρνει στην επιφάνεια σαν ποτάμι…. …θα συναντήσουμε στο τέλος Τρίτωνες στις εκβολές του που μαζεύουν το κρασί με κοχύλια. Πίνουν αρκετό, και το άλλο το φτύνουν ψηλά, και κάποιοι από τους Τρίτωνες έχουν μεθύσει και χορεύουν. Καταφτάνει...
Ο Μυθικισμός στο News247
Στις 24 Δεκεμβρίου του 2014 η δημοφιλής ιστοσελίδα News247 παρουσίασε εκτεταμένο απόσπασμα από το βιβλίο του δημοσιογράφου Μηνά Παπαγεωργίου “Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών” (εκδ. Δαιδάλεος). Το συγκεκριμένο άρθρο αφορά τον Μυθικισμό, το ηρωικό μοτίβο και τον Ιησού, αλλά και ορισμένα ακόμα άκρως ενδιαφέροντα ζητήματα όπως την αρχαία τεχνική της “Μιμήσεως” και τον Βιβλικό Μινιμαλισμό. Παρακάτω ακολουθεί αυτούσιο το κείμενο, όπως ακριβώς δημοσιεύτηκε στο news247.gr. —————————————————————————————————————————————– Ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία του Χριστιανισμού είναι η πίστη στον Ιησού ως ιστορικό πρόσωπο. Ο Μυθικισμός είναι ένα ρεύμα ιδεών σύμφωνα με το οποίο, πολλοί θεοί της αρχαιότητας, ανάμεσά τους και ο Ιησούς, δεν υπήρξαν πραγματικά πρόσωπα, αλλά μυθολογικοί χαρακτήρες που παρουσίαζαν μεταξύ τους κοινά αρχετυπικά στοιχεία και σε αρκετές περιπτώσεις συμβόλιζαν φυσικά φαινόμενα όπως ο Ήλιος, οι καιρικές συνθήκες, οι γεωλογικές μεταβολές κ.ά. Οι πρώτοι Μυθικιστές ξεκίνησαν να ερευνούν το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού στα τέλη του 18ου αιώνα. Έκτοτε έχουν καταγραφεί επιπλέον στοιχεία από ακαδημαϊκούς, ιστορικούς, θεολόγους και ανεξάρτητους ερευνητές, που ρίχνουν περισσότερο φως στο μυστήριο της ζωής του Ιησού. Παρακάτω δημοσιεύουμε το υποκεφάλαιο του 2ου κεφαλαίου του βιβλίου “Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών” (εκδ. Δαιδάλεος) του δημοσιογράφου Μηνά Παπαγεωργίου, τον οποίο και ευχαριστούμε για την παραχώρηση των δικαιωμάτων δημοσίευσης. Το εν λόγω βιβλίο πρόκειται μάλιστα να κυκλοφορήσει και στα αγγλικά τον Μάρτιο του 2015 υπό τον τίτλο“Jesus Mythicism: An Introduction”. Χρήσιμα links: Βρείτε το βιβλίο: “Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών”, εδώ Η ιστοσελίδα των Ελλήνων Μυθικιστών Οι Έλληνες Μυθικιστές στο Facebook Μυθικιστικό ντοκιμαντέρ με ελληνικό ενδιαφέρον Στο εν λόγω έργο συγκεντρώνονται οι απόψεις αρκετών σύγχρονων εκπροσώπων του Μυθικισμού που παρουσιάζουν για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό τις θέσεις τους. Η δημοσιογραφική έρευνα του Μηνά Παπαγεωργίου αποτελείται από δεκαεννιά συνεντεύξεις μελετητών και πανεπιστημιακών που απαντούν με εμπεριστατωμένα στοιχεία και σοβαρά επιχειρήματα στο ερώτημα: ήταν ο Ιησούς ιστορικό πρόσωπο ή όχι; Στην έρευνα αυτή, συμμετέχουν με αποκλειστικές συνεντεύξεις οι: Δρ. Robert Price (θεολόγος), Δρ. Richard Carrier (ιστορικός), Δρ. Maria Dzielska (ιστορικός), Δρ. Gerd Ludemann (θεολόγος), Δρ. Gunnar Samuelsson (θεολόγος), Δρ. Lena Einhorn (βιολόγος και ιστορική ερευνήτρια), Δρ. Payam Nabarz (συγγραφέας και αναβιωτής του ναού του Μίθρα), Raphael Lataster (θρησκειολόγος), Earl Doherty (ιστορικός), D.M. Murdock / Acharya S (συγγραφέας και ερευνητής συγκριτικής μυθολογίας), Kenneth Humphreys (συγγραφέας και ερευνητής), Joseph Atwill (συγγραφέας και ερευνητής), Neil Godfrey (συντονιστής του Μυθικιστικού blog Vridar), Fritz Heede (σκηνοθέτης), Fransesco Carotta (γλωσσολόγος και ερευνητής), Daniel Unterbrink (συγγραφέας και ερευνητής), Ιωάννης Μπουσίου (ερευνητής και τελετάρχης των «Κήπων του Αδώνιδος»), Χρήστος Μόρφος (συγγραφέας και ερευνητής), και Χαρίτα Μήνη (φιλόλογος και συγγραφέας). Δημιουργώντας τον ιδανικό Ήρωα Το αρχέτυπο του ήρωα Το 1909 ο Αυστριακός ψυχολόγος και συγγραφέας,...
Οι Μύθοι των χριστιανικών διώξεων
Όλοι έχουμε μάθει στο σχολείο και έχουμε ακούσει στον άμβωνα της εκκλησίας ότι τους 3 πρώτους αιώνες μ.Χ. οι Χριστιανοί ήταν θύματα μιας πρωτοφανούς επίθεσης από τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, όπου εκατοντάδες χιλιάδες πιστοί μαρτύρησαν ακολουθώντας το παράδειγμα του Ιησού, αρνούμενοι να απαρνηθούν αυτό που ήξεραν ότι είναι η Αλήθεια. Οι Χριστιανοί θεωρούν πως διώκονταν απλά και μόνο επειδή ήταν Χριστιανοί και τους χρησιμοποιούσαν σαν αποδιοπομπαίους τράγους όταν κάτι πήγαινε στραβά. Ρίχνονταν στα λιοντάρια για τη διασκέδαση των Ρωμαίων, εξαναγκάζονταν στη δουλεία, τους δήμευαν τις περιουσίες, κρύβονταν σε μυστικές συναντήσεις σε κατακόμβες μέχρι που στο τέλος θριάμβευσαν, κάνοντας την θρησκεία τους την επικρατούσα θρησκεία ολόκληρου του δυτικού κόσμου. Ο Χριστιανισμός παρουσιάζεται σαν μια θρησκεία σφυρηλατημένη στη φωτιά. Του Κωνσταντίνου Σαπαρδάνη, οικονομολόγου-αρθρογράφου Είναι όμως ακριβώς έτσι τα πράγματα; Οι ιστορικές πηγές που έχουμε για τους «διωγμούς» είναι στην καλύτερη περίπτωση αποσπασματικές και συχνά αναξιόπιστες. Ο Ευσέβιος είναι συνήθως η μοναδική σχετική πηγή, όμως ο Ευσέβιος ήταν ένας εκκλησιαστικός ιστορικός και, σύμφωνα με τα ίδια του τα λόγια, δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε ότι είχε στο μυαλό του κάτι άλλο από μια εξιδανικευμένη εικόνα της γέννησης της Χριστιανικής εκκλησίας από το αίμα των πιστών και των μαρτύρων της. Γράφει στην ‘Ευαγγελική Προπαρασκευή’: «Θα είναι απαραίτητο κάποιες φορές να χρησιμοποιούμε ψευδολογία σαν γιατρειά για το όφελος αυτών που χρειάζονται τέτοια μορφή θεραπείας.» και αναφορικά με τα θύματα του Μεγάλου Διωγμού του Διοκλητιανού: «έχουμε αποφασίσει να μην περιγράψουμε τίποτα για αυτούς εκτός από αυτά με τα οποία μπορούμε να υπερασπιστούμε τη Θεία δίκη». Στην πραγματικότητα, οι αποκαλούμενοι «διωγμοί» ήταν τοπικά περιστατικά και έλαβαν μέρος κατά κύριο λόγο επί μήνες και όχι χρόνια. «Θρίαμβος Χριστιανών Μαρτύρων τη Εποχή του Νέρωνα» του Eugene Romain Thirion. Το Κολοσσαίο χτίστηκε 16 χρόνια μετά την πυρκαγιά της Ρώμης. 1) Το 64 μ.Χ. ήταν η χρονιά της περίφημης Μεγάλης Πυρκαγιάς της Ρώμης. Η πυρκαγιά ήταν μάλλον αποτέλεσμα ατυχήματος (κάτι όχι πολύ παράξενο, η Ρώμη ξανακάηκε το 69 και το 80) αλλά κατηγορήθηκε ο αυτοκράτορας Νέρωνας και λέγεται ότι για να αποσπάσει την προσοχή από πάνω του κατηγόρησε τους Χριστιανούς, τους οποίους έντυσε με δέρματα ζώων και τους έριξε στα σκυλιά ή τους έκαψε ζωντανούς. Όμως, εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν Χριστιανοί, όχι μόνο γιατί δεν είχαν πάρει ακόμα το όνομα «Χριστιανός», αλλά δεν υπήρχε καν η ιδέα του «Χριστιανού» σαν κάτι ξεχωριστό από τους υπόλοιπους Ιουδαίους. Οι ακόλουθοι του Ιησού ήταν, όπως και ο Ιησούς, Εβραίοι. Την εποχή εκείνη υπήρχαν ήδη πολλά παρακλάδια του Ιουδαϊσμού που διαφωνούσαν μεταξύ τους για θέματα πολιτικής και δόγματος και οι Εβραίοι που ακολουθούσαν τον Ιησού δεν αποτελούσαν εξαίρεση. Μόνο στα τέλη του 1ου αιώνα άρχισαν να αυτοαποκαλούνται Χριστιανοί οι ακόλουθοι του Ιησού, οπότε όταν ο Τάκιτος αναφέρει ότι Χριστιανοί...
Did historical Jesus really exist? The evidence just doesn’t add up (Raphael Lataster)
Did a man called Jesus of Nazareth walk the earth? Discussions over whether the figure known as the “Historical Jesus” actually existed primarily reflect disagreements among atheists. Believers, who uphold the implausible and more easily-dismissed “Christ of Faith” (the divine Jesus who walked on water), ought not to get involved. By Raphael Lataster Numerous secular scholars have presented their own versions of the so-called “Historical Jesus” – and most of them are, as biblical scholar J.D. Crossan puts it, “an academic embarrassment.” From Crossan’s view of Jesus as the wise sage, to Robert Eisenman’s Jesus the revolutionary, and Bart Ehrman’s apocalyptic prophet, about the only thing New Testament scholars seem to agree on is Jesus’ historical existence. But can even that be questioned? The first problem we encounter when trying to discover more about the Historical Jesus is the lack of early sources. The earliest sources only reference the clearly fictional Christ of Faith. These early sources, compiled decades after the alleged events, all stem from Christian authors eager to promote Christianity – which gives us reason to question them. The authors of the Gospels fail to name themselves, describe their qualifications, or show any criticism with their foundational sources – which they also fail to identify. Filled with mythical and non-historical information, and heavily edited over time, the Gospels certainly should not convince critics to trust even the more mundane claims made therein. The methods traditionally used to tease out rare nuggets of truth from the Gospels are dubious. The criterion of embarrassment says that if a section would be embarrassing for the author, it is more likely authentic. Unfortunately, given the diverse nature of Christianity and Judaism back then (things have not changed all that much), and the anonymity of the authors, it is impossible to determine what truly would be embarrassing or counter-intuitive, let alone if that might not serve some evangelistic purpose. The criterion of Aramaic context is similarly unhelpful. Jesus and his closest followers were surely not the only Aramaic-speakers in first-century Judea. The criterion of multiple independent attestation can also hardly be used properly here, given that the sources clearly are not independent. Paul’s Epistles, written earlier than the Gospels, give us no reason to dogmatically declare Jesus must have existed. Avoiding Jesus’ earthly events and teachings, even when the latter could have bolstered his own claims, Paul only describes his “Heavenly Jesus.” Even when discussing what appear to be the resurrection and the last supper, his only stated sources are his direct revelations from the Lord, and his indirect revelations from the Old Testament. In fact, Paul actually rules out human sources (see Galatians 1:11-12). Also important are the...
Ραδιοφωνική Εκπομπή για τον Μυθικισμό τη Δευτέρα 15/12, στις 22:00 (updated)
Τη Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου του 2014 στις 10 το βράδυ και μέσα από το www.albedo14.com, η Ραδιοφωνική Αστρική Πύλη των Ανδρέα Πανουτσόπουλου και Μηνά Παπαγεωργίου, φιλοξενεί τη συγγραφέα και φιλόλογο Χαρίτα Μήνη. Θα γίνει αναφορά στους μύθους των Χριστουγέννων, στις αρχαίες ρίζες τους και στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Ποιες αντίστοιχες θεότητες τιμούσαν οι πρόγονοί μας, τέτοιες μέρες, κατά το παρελθόν; Τι πρεσβεύει το κίνημα του Μυθικισμού και ποια είναι τα επιχειρήματα των αμφισβητιών της ιστορικότητας του Ιησού; Ποιες οι ομοιότητες μεταξύ του Ιησού και του θεού Διόνυσου, αλλά και άλλων προχριστιανικών θεοτήτων; Ποια η διαχρονική παρουσία του θηλυκού στοιχείου στις θρησκείες όλων των παραδόσεων; Αυτή τη Δευτέρα, 15 Δεκεμβρίου, στις 10 το βράδυ, μόνο μέσα από το www.albedo14.com. —————————————————————————— Update, 26/12/2014 Ακούστε ολόκληρη την εκπομπή της 15ης Δεκεμβρίου πατώντας...
